نگهداری از اسب در فصول مختلف سال چگونه است؟

نگهداری از اسب در فصول مختلف

بسیاری از افراد تصور می کنند که حیوانات به دلیل پشم های بدنشان و پوستی که دارند، می توانند در هر فصلی از خود مراقبت کنند و هیچ مشکلی برایشان ایجاد نمی شود اما برخلاف عقیده عده کثیری از افراد، توجه به شرایط آب و هوا برای نگهداری حیوانات از اهمیت زیادی برخوردار است. اسب ها نیز از جمله حیواناتی هستند که آب و هوا تاثیرات زیادی روی بدن آن ها خواهد داشت؛ از این رو باید تمامی اصول مزبوط به نگهداری اسب ها در فصل های مختلف را بدانید. ما در این مقاله درباره نگهداری از اسب در فصول مختلف سال می پردازیم و تمام نکات مربوط به آن را ذکر می کنیم.

نگهداری از اسب ها در فصول معتدل و گرم سال

در منابع معتبر آموزش نگهداری و پرورش اسب ها آمده که هر فصل سال نیازهای خاصی را برای نگهداری از اسب ها در بردارد. آگاهی از این نیازها کمک می کند که صاحبان اسب ها یا مسئولین نگهداری از آنها بتوانند برای مراقبت از آن ها در طول سال برنامه ریزی نموده و در گذر پرشتاب ماه های سال از پی یکدیگر غافلگیر نشوند. با دانستن این نیازها است که سازماندهی و آماده سازی برای سالم نگه داشتن اسب ها (از نظر بودجه و تهیه اقلام لازمه و توجیه پرسنل از قبل و...) به خوبی امکان پذیر است.

آنچه که در فصول گرم سال بیش از سایر مسائل در مدیریت دمای بدن اسب ها مهم است، کنترل تنش یا استرس حرارتی و عوارض آن در اسب ها است. این موضوع وقتی بیشتر اهمیت خود را نشان می دهد که در نظر گرفته شود امروزه کاربرد اصلی اسب ها را کاربرد ورزشی آن ها شامل می شود. با توجه به این حجم بالای فعالیت روزانه است که اسب ها گرمای متابولیکی زیادی تولید می کنند و باید جهت جلوگیری از آسیب های ناشی از تولید بیش از تحمل این عامل، به سرعت بخش بالایی از آن دفع شود. در ادامه مطلب به فصول معتدل و گرم سال (بهار و تابستان) پرداخته خواهد شد.

نگهداری از اسب در فصل بهار

وقتی که فصل بهار آغاز می شود، صاحبان و مسئولین نگهداری اسب ها نفسی به راحتی می کشند که از زمستان گذر کرده اند و فعالیت های بسیاری آغاز می شود تا اسب ها برای فصل گرم سال (تابستان) آماده شوند. فصل بهار همیشه به عنوان فرصتی عالی برای اطمینان از سلامت اسب ها و آماده شدن آن ها برای فعالیت بدنی عادی یا پرفشار شناخته شده است. به همین دلیل است که کارهایی مثل ویزیت و بررسی کلی سلامت اسب ها توسط دامپزشک جزو برنامه های اصلی اسب ها در اوایل این فصل است.

از جمله کارهای مهمی که باید در فصل بهار انجام شود شامل موارد زیر خواهد بود:

• معاینه اسب و ارزیابی سلامت

  تعدادی از دامپزشکان متخصص اسب ها بر این نظر هستند که معاینه بهاره اسب ها می تواند کاملاً متفاوت از فصول دیگر باشد. در طول فصل اوج فعالیت ها و مسابقات، اغلب دامپزشکان برای بررسی وجود مشکل خاصی که ممکن است در حال رخ دادن باشد بر بالین اسب حاضر می شوند. این مشکلات می تواند مواردی مانند مشکلات تنفسی در حالت بدون فعالیت، وجود لنگش و بدتر شدن آن با انجام فعالیت و... را شامل شود؛ اما در معاینه بهاره (معاینه پیش فصل) به طور کلی دید وسیع تری وجود دارد و بر روی سلامت عمومی اسب بیشتر تمرکز می شود.

  معاینه بهاری باید با ارائه یک تاریخچه جامع از هر آنچه در زمستان رخ داده است، آغاز شود. بدون وجود آن ممکن است امکان بررسی کامل همه جوانب موردنیاز فراهم نشود. اساس معاینه بهاره اسب ها انجام یک معاینه فیزیکی کامل شامل مواردی مانند ارزیابی عملکرد قلبی – عروقی، سیستم تنفسی و گوارشی و ارزیابی اسکلتی – عضلانی بر اساس سابقه فعالیت های بدنی اسب ها است. این کارها باعث می شوند که قبل از آغاز برنامه اسب ها در فصل بهار، از طریق ارزیابی سلامت توسط دامپزشک، مشکلات کوچک قبل از بزرگ و جدی شدن، تشخیص و درمان شوند. ممکن است با توجه به معاینات صورت گرفته، آزمایش های تشخیصی نیز تجویز شوند.

  

• واکسیناسیون در فصل بهار

  واکسیناسیون و استفاده از داروی اسب یکی از کارهایی است که برای حفظ سلامت اسب بسیار ضروری تلقی می شود؛ از این رو در اوایل بهار برای محافظت از اسب ها در برابر باکتری ها و ویروس ها به این حیوان تزریق می گردد. این موضوع سبب می شود که اسب ها در طول ماه های بهار و تابستان که احتمال در معرض عوامل بیماری زا قرارگرفتن بیشتر است، بهتر در مقابل عوامل بیماری زا محافظت شوند. دامپزشک متخصص اسب ها با توجه به عوامل مختلفی مانند منطقه جغرافیایی، شرایط و سبک زندگی اسب، سابقه پزشکی اسب و سایر اسب های فارم مربوطه و... واکسن های موردنیاز، زمان و نحوه استفاده آن ها را تعیین می کند.

• مراقبت از دندان ها

  دندان از جمله عضوهای مهم برای اسب است که تاثیرات زیادی در سلامت و حتی تعیین وزن این حیوان خواهد داشت. همچنین دندان های سالم سبب شادتر بودن اسب ها می شود، چراکه عملکرد بهتری خواهند داشت. معمولا در اوایل فصل بهار دامپزشک اقدام به معاینه دندان های اسب می کند تا مشکلاتی مانند نوک تیز، شکستگی یا لقی دندان در دهان اسب وجود نداشته باشد.

  همچنین دامپزشک اقدام به تمیز کردن فضای داخلی دهان اسب می کند و پلاک های ایجاد شده روی دندان های این حیوان را پاکسازی می کند تا از خرابی های احتمالی دندان ها جلوگیری کند.

  

نگهداری از اسب در فصل تابستان

گرچه روزهای طولانی و پر آفتاب تابستان نویددهنده فصل اوج فعالیت بدنی، سواری و مسابقات است، اما همان طور که پیش از این اشاره شد، این فصل می تواند از جنبه های مختلف مانند ایجاد استرس اسب خطرناک نیز باشد. برخی از متخصصین بر این باور هستند که اسب ها، بسیار بیش از انسان گرما را حس می کنند و تنها 17 دقیقه ورزش یا شدت متوسط در هوای گرم و مرطوب می تواند دمای بدن اسب را به سطوح خطرناکی برساند.

وقتی که با فعالیت شدید ماهیچه ها دمای بدن از حالت عادی (حدود 37 تا 38 درجه سانتیگراد) به دمای 41 درجه و حتی بالاتر (احتمالاً تا 43 درجه) برسد، تنش گرمایی رخ می دهد که می تواند باعث کم آبی یا دهیدراته شدن بدن، بی حالی و ضعف عمومی شود. تنش گرمایی بیش از حد می تواند منجر به افت فشارخون، نارسایی کلیوی و حتی کولیک در اسب ها شود.

کاملاً مشخص است که گرمای زیاد ناشی از فعالیت ماهیچه ای شدید در هوای گرم باعث تعریق زیاد اسب برای کاهش گرمای بدن می شود که آب و الکترولیت های از دست رفته از این طریق باید در اسرع زمان به بدن اسب باز پس داده شوند (الکترولیت های موجود در عرق اسب ها تا چهار برابر بیش از انسان است).

اقدامات زیر می تواند در فصل تابستان سبب طراوت بیشتر اسب ها شود:

• دسترسی به آب تمیز

  آب، مایع حیات است که بدون آن تمامی جانداران سطح کره زمین محو می شوند. اسب ها به دلیل جثه بزرگی که دارند، به طور معمول بین 6 تا 10 گالن آب می خورند که این مقدار برای روزهای گرم تابستان افزایش می یابد. همچنین در روزهای گرم سال ظرف های نگهداری آب اسب ها را هر هفته تمیز کنید، چراکه محل مناسبی برای رشد جلبک و تجمع باکتری ها خواهد بود.

• کاهش مدت سوارکاری

  

  بسیاری از سوارکاران می گویند که اسب ورزشی آن ها در فصول گرم سال، گاها از سوارکاری اجتناب می کنند اما دلیل آن را نمی دانند. لازم به ذکر است که استرس گرمایی یکی از دلایل بسیار مهمی است که به خصوص اسب ها مسن و چاق در فصل تابستان با آن درگیر هستند و این موضوع سبب عدم علاقه آن ها به انجام فعالیت سوارکاری است. برای جلوگیری از چنین مشکلی انجام موارد زیر بسیار ضروری است.

  1. اگر قصد سوارکاری در فصل تابستان را دارید، این فعالیت را صبح زود یا آخر شب انجام دهید.
  2. اسبتان را درک کنید و در طول سوارکاری تایم استراحت بیشتری به آن بدهید.
  3. سعی کنید سوارکاری را در محیط هایی انجام دهید که سایه بیشتری باشد.
  4. حتما آب خنک در دسترس اسب خود قرار دهید.
  5. عرق کردن یک فرایند طبیعی بدن برای خنک شدن است. اگر اسب شما عرق نمی کند و نفس های سنگینی می کشد، سریعا با دامپزشک تماس بگیرید.

• دوری از تابش مستقیم نور خورشید

  تابش نور خورشید در فصل تابستان تقریبا به شکل عمودی است و بیشترین میزان گرما را دارد. گرمازدگی یکی از مشکلات رایجی است که تقریبا تمامی جانداران را درگیر می کند. همچنین از جمله مشکلات بزرگ دیگر شامل آفتاب سوختگی است که می تواند پوست اسب شما را اذیت کند. برای جلوگیری از ایجاد چنین مشکلاتی پیشنهاد می کنیم اسب هایتان را زیر سایه درختان یا ساختمان ها نگهداری کنید.

• الکترولیت، یک معجزه بزرگ

  تعریق یکی از فرایندهای طبیعی بدن در مقابل گرما است که می تواند سبب ایجاد خنکی شود. شدت تعریق اسب ها در فصل تابستان بیش از پیش می شود، بنابراین برای جلوگیری از دهیدراته شدن بدن اسب ها، توصیه می کنیم به آب آشامیدنی این حیوانات الکترولیت اضافه کنید. برخی از اسب ها ممکن است طعم الکترولیت را دوس نداشته باشند و از خوردن آن امتناع کنند که برای رفع این مشکل فقط از الکترولیت های فرموله شده استفاده کنید.

نگهداری از اسب ها در فصول سردتر سال

همان طور که فصول گرم سال می تواند باعث تنش گرمایی و اثرات مضر آن بر اسب ها شود، فصول سرد سال نیز می توانند باعث عوارض شدیدی ناشی از تنش سرمایی در اسب ها شوند. گرچه به نظر می رسد که مقابله با گرما نسبت به مقابله با سرما سخت تر باشد و اسب ها توان مقابله خوبی با سرما داشته باشند اما مدیریت اسب ها در فصول سرد سال نیز به خصوص در صورت بروز سرمای ناگهانی و شدید می تواند یک چالش جدی برای صاحبان اسب ها و مسئولین نگهداری آن ها باشد. با توجه به این موضوع، در ادامه به موارد مهم در مدیریت اسب ها در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) پرداخته خواهد شد.

نگهداری از اسب در فصل پاییز

معمولاً وقتی که پاییز فرا می رسد، موقع آن است که یکبار دیگر (علاوه بر فصل بهار) سلامت کلی و وضعیت بدن اسب و محیط نگهداری آن مورد ارزیابی قرار گیرد. ممکن است که قبل از شروع زمستان توجه ویژه ای به اسب ها داشته باشید که این موارد برای اسب های مسن تر یا خارج شده از فعالیت سوارکاری حرفه ای بیشتر است.

به ویژه، برنامه ریزی مناسب برای جیره و خوراک دهی به اسب ها (استفاده از مکمل اسب و کنسانتره اسب) کمک می کند تا فصل پاییز و زمستان با شرایط مناسبی سپری شود. در این زمان از سال است که با توجه به کمبود مراتع و علوفه تازه، اسب ها ار نظر تغذیه ای بیش از پیش به صاحب یا فرد نگهدارنده خود وابسته هستند. توجه به موارد زیر برای نگهداری از اسب ها در فصل پاییز از اهمیت زیادی برخوردار است.

• رعایت نکات تغذیه در فصل پاییز

  در این زمان باید بخش های حیاتی و کلیدی جیره اسب ها مانند مواد مغذی ضروری، فیبر و آب به طور مناسب و کافی تأمین شوند. به ویژه چون در هوای سردتر تمایل به مصرف آب کاهش می یابد، باید منابع کافی از آب تازه، تمیز، شیرین و دارای دمای مناسب در دسترس اسب باشد. این موضوع می تواند بسیار مهم باشد؛ زیرا که ممکن است به آب مانند سایر موارد توجه نشود و احتمال بروز کم آبی بدن یا دهیدراته شدن بدن کمتر داده شود. این غفلت ممکن است علاوه بر مضرات مختلفی که به ذهن می رسد باعث کولیک نهفته در اسب ها شود.

  همچنین علوفه باکیفیت را باید از قبل به میزان کافی تأمین نمود و در شرایط مناسب نگهداری کرد تا در این فصل کمبود در تأمین منابع حیاتی فیبر خوراکی و ویتامین های مورد نیاز اسب ها پیش نیاید. باید اطمینان حاصل شود که علوفه ذخیره شده عاری از گردوغبار مازاد، کپک ها و علف های هرز باشد.

  

  البته باید به این موضوع توجه شود که با پایان فصل مسابقات و آغاز فصول سردتر سال، کاهش سطح فعالیت باعث می شود که نیاز به کالری و در نتیجه نیاز به غلات نیز در جیره اسب ها کمتر شود؛ اما این موضوع نباید باعث شود که در تأمین مقادیر کافی از پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها و سایر مواد مغذی حیاتی نیز کمبود به وجود آید. به همین دلیل است که باید در تنظیم جیره اسب ها در فصول سرد سال به ریزه کاری های تخصصی خاصی توجه شود و در صورت نیاز از افراد متخصص کمک گرفته شود.

• انتخاب سرپناه و پتوی مناسب

  تهیه سرپناه برای اسب ها که بتواند این حیوانات در برابر تغییرات آب و هوایی مصون نگه دارد، بسیار حائز اهمیت است. در فصل پاییز زمانی که خورشید غروب افت دمای بسیار شدیدی را تجربه خواهید کرد؛ بنابراین دقت داشته باشید که شب های پاییز اسب ها داخل سرپناه باشند.

  علاوه بر سرپناه، بهتر است که اسب ها دارای پتو و پوششی باشند تا حدی بدنشان گرم بماند. اسب هایی مانند اسب های مسن تر، لاغرتر یا مادیان تولیدی و در مجموع آنهایی که ریسک بالاتری سلامتی آنها را تهدید می کند، ممکن است برای مقابله با شرایط اواخر پاییز و زمستان نیاز به پتوی بیشتر و ضخیم تری داشته باشد که باید سلامت اسب، سن، نژاد، کیفیت پوشش موی بدن اسب، رژیم غذایی و سایر موارد مؤثر در سازگاری آن با این شرایط را با کمک مشاورین متخصص در نظر گرفت تا در پاییز پتو یا بدن پوش مناسب تهیه شود. البته در کنار آن باید توجه شود که پوشش موی طبیعی اسب ها هم توان گرمایشی خوبی می تواند داشته باشد و از اقدام افراطی و مازاد باید اجتناب شود.

نگهداری از اسب در فصل زمستان

بهترین کار برای سالم، سرحال ماندن اسب ها در طی فصل زمستان، برنامه ریزی مناسب تدابیر لازمه و آماده سازی برای این فصل است. تا زمانی که آب، غذا و سرپناه مناسب در دسترس اسب ها باشد و از هوا و فعالیت بدنی کافی برای زمستان برخوردار باشند، سلامت آنها پابرجاست. ممکن است با نظر مشاور متخصص نیاز باشد که برای فصل زمستان یونجه اضافی در اختیار اسب قرار گیرد تا سیستم گوارشی آن به خوبی فعال بماند و بدن خود را گرم کند. همچنین، از آب به عنوان مهم ترین جزء رژیم غذایی اسب نباید غفلت شود. این موضوع از آن جهت مورد تاکید است که برف و یخ منبع آب مناسب و کافی برای اسب ها نیست.

• عدم غفلت از نیاز آبی در زمستان

  عدم توجه به نیاز آبی اسب ها در فصل زمستان می تواند یک اشتباه رایج باشد و باعث می شود که اسب ها مستعد کولیک به دلیل کم آبی شوند. در زمستان که امکان کاهش رغبت به مصرف آب به دلیل یخ زدگی و سرد بودن بیش از حد آن وجود دارد و رطوبت خوراک نیز کمتر است. مشاهده شده که افزایش دمای آب مصرفی اسب ها در زمستان به دمایی تا حدود 18 درجه سانتیگراد باعث افزایش مصرف تا 40 درصد بیش از شرایط قبلی شود.

• پتو پوشی مناسب در فصل زمستان

  امروزه طیف گسترده ای از پتوها که مناسب استفاده از اسب ها هستند وجود دارد. از انواع پوشش ها از ملحفه های مخصوص گرفته تا پتوهای ضخیم که برای ماندن طولانی مدت اسب ها در فضای بیرون است. باید دقت کنید که پتوی مناسب ما با شرایط آب و هوایی و بدن اسب انتخاب کنید. به عنوان مثال برای آب و هوای مرطوب، پیشنهاد می کنیم از پتوهای ضد آب استفاده کنید تا اسب نیز اذیت نشود.

  

  باید دقت شود که حتی اگر اسب ها با پتو یا بدن پوش زمستانی پوشانده شده باشند، باز هم به طور مرتب و روزانه برای سلامت و مواردی مانند سُم ها و نعل ها، احتمال وجود زخم یا عفونت پوستی و کاهش یا افزایش مشهود وزن خود مورد بازدید قرار گیرند. به خصوص اسب های مسن تر، لاغرتر یا مادیان های باردار و آن هایی که دچار چالش خاصی در سلامتی خود هستند را باید به طور ویژه در طی زمستان تحت نظر نگه داشت. گرچه در زمستان معمولاً سُم ها کندتر رشد می کنند، اما باز هم باید به سلامت سُم ها و وضعیت نعل ها توجه شود تا احتمال لیزخوردن و افتادن اسب ها تا آنجا که امکان دارد کاهش یابد.

جمع بندی نهایی

داشتن اسب سالم، سرحال و آماده برای فعالیت های مدنظر، نیازمند برنامه ریزی از پیش برای چالش های فصلی است که موارد متعددی را در فصول مختلف شامل می شود. همان طور که مشاهده شد، در فصول مختلف و با توجه به نیازهای خاص هر فصل باید در مواردی ویژه از دانش فنی و تخصص افراد مجرب و دامپزشکان متخصص اسب ها کمک گرفت و آموزش های لازمه را از طریق مراجعه معتبر آموزشی یا افراد گفته شده کسب نمود.