برنامه اصلاح نژاد و تولید کره اسب های برتر یا اصیل یکی از پایه های اساسی داشتن بهترین اسب ها جهت فعالیت های حرفه ای مختلف مانند مسابقات پرش، کورس، درساژ و... (اسب ورزشی) است. قاعدتاً اولین پیش نیاز راه اندازی فعالیت تولید کره اسب های برتر را داشتن مادیان ها (اسب های تولیدی) و نریان های برتر شامل می شود. به ویژه در این فعالیت به نریان های مورد استفاده برای جفت گیری یا کشش توجه خاصی می شود.
از نظر علم ژنتیک و اصلاح، نریان ها به دلایل مختلفی دارای ارزش ژنتیکی و قدرت انتقال ژنتیکی بسیار بالاتری نسبت به مادیان ها هستند. یکی از دلایل اولیه آن به این موضوع برمی گردد که طی یک دوره زمانی خاص (مثلاً طی یک دوره آبستنی یا 330 تا 350 روز) یک نریان می تواند نسبت به یک مادیان تعداد بسیار بالاتری از کره اسب ها را از خود برجا بگذارد. به دلیل این اهمیت بالا است که سیلمی یا نریان های مناسب برای کشش در بازارهای خرید و فروش یا مراکز پرورش اسب دارای اهمیت و ارزش بالایی هستند. البته مراکز آموزش سوارکاری، پانسیون ها و سایر مراکز و حرفه های مرتبط نیز به نوعی دخیل هستند.
اسب سیلمی چیست؟
سیلمی یا نریان مناسب برای تولید کره اسب را می توان به بیان ساده آن نریانی دانست که تا بیشترین حد ممکن دارای خصوصیات برتر و عالی از هر لحاظ جهت انتقال به نسل بعد باشد. این خصوصیات برتر که خصوصیات مورد هدف پرورش دهنده را شامل می شود، هم در خود آن اسب نر (نریان) مدنظر به خوبی قابل مشاهده هستند و هم در شجره نامه و خط خونی آن نریان مستند و ثبت شده اند.
به عنوان مثال اگر هدف از کشش (جفت گیری و تولید کره اسب) تولید اسب های دارای ویژگی های عالی برای مسابقات کورس و سرعت باشد، سیلمی منتخب (نریان منتخب برای جفت گیری) باید دارای سابقه بسیار خوبی از نظر عناوین کسب شده در این دسته از مسابقات باشد و چه بهتر که خط خونی و شجره نامه آن (پدر، پدربزرگان، مادربزرگان و سایر اجداد آن) نیز هر چه بیشتر از سابقه درخشانی در این مسابقات برخوردار بوده باشند. همین موضوع در مورد سیلمی های منتخب برای اهداف حرفه ای دیگر مانند مسابقات پرش یا درساژ یا سایر رشته های ورزشی نیز صادق است.
اهمیت و انتخاب سیلمی ها
با توجه به آنچه گفته شد، انتخاب نریان مناسب و برتر برای کشش (انتخاب سیلمی) می تواند هم هیجان انگیز و جذاب و هم دلهره آور و استرس زا باشد؛ زیرا با توجه به نقش بسیار مهمی که در آینده کره اسب ها دارد، می تواند شامل ملاحظات بسیار مهم و متعددی باشد. به خصوص که برای افرادی که نریان مورد نیاز خود را در اختیار ندارند، نریان ها دارای شرایط متنوعی در بازار برای خرید یا به خدمت گرفتن جهت کشش عرضه شده اند. در این جهت می توان از متخصصین اصلاح نژاد اسب و یا سایر متخصصین مجرب در امر انتخاب و خرید سیلمی مشورت لازمه را گرفت.
نکات مهم هنگام خرید سیلمی
اصولاً در هنگام انتخاب اسب سیلمی (نریان منتخب برای کشش) نکات زیادی مطرح هستند که باید مورد بررسی و تحقیق قرار گیرند. این نکان معمولاً در مورد خط خونی و ژنتیکی، شرایط فیزیک و سلامت و البته قیمت و مسائل اقتصادی هستند که برخی از مهم ترین آن ها که باید مدنظر قرار گیرند به شرح زیر هستند:
-
ترکیب صفات نریان و انطباق آن ها با ویژگی های مدنظر (Conformation)
در این مورد به بررسی اینکه آیا نریان موردنظر دارای ترکیب مناسب صفات و ویژگی های فیزیکی چشمگیر و برتر است یا اینکه اشکال یا امتیاز منفی خاصی دارد که ممکن است به کره اسب منتقل شود می پردازد. می توان از مشاورین، دامپزشکان و مراکز تشخیصی و مراکز درمانی اسب ها در این موارد کمک گرفت.
-
شجره نامه و خط خونی نریان (Pedigree)
اسب سیلمی باید تا آنجا که ممکن است از نظر انجمن مربوط به نژاد موردنظر تایید شود. خط خونی، شجره نامه و اجداد آن اسب ثبت شده باشد و گذشته موفقی در خصوصیات مدنظر اسب سیلمی را دارار باشد.
-
خلق و خوی سیلمی (Temperament)
علاوه بر اینکه رفتار و خلق و خوی مناسبی به عنوان یک نریان داشته باشد، در سابقه کره اسب های این نریان نیز طبیعت رفتاری خوبی مشاهده شده باشد (اگر کره اسب های قبلی داشته باشد).
-
مادیان مورد نظر برای سیلمی (Condition of the mare)
علاوه بر اینکه شجره نریان انتخاب شده (سیلمی) برای مادیان مورد نظر مناسب باشد و ویژگی های مثبت آن را تقویت یا حداقل حفظ کند، باید قابلیت پوشش و رفع نقص یا کبودهای مادیان را داشته باشد.
-
بودجه کافی و سایر هزینه ها (Service Fee and other fees)
هزینه های خرید یا به خدمت گرفتن موقت سیلمی مورد نظر برای کشش با بودجه فرد متقاضی هم خوان باشد و بر اساس نرخ منصفانه عرف بازار تنظیم شده باشد. حتی ممکن است مواردی مانند گارانتی تولد کره اسب سالم و زنده را نیز در برخی بازارها شامل شود. هزینه هایی مانند هزینه حمل و نقل، بیمه و... نیز می توانند مورد توجه قرار گیرند و با عرف رایج در بازار مقایسه شوند.
-
نرخ باروری و رکوردهای آن (fertility rate and records)
در بررسی کیفیت سیلمی مورد نظر نرخ باروری یا به بیان دیگر درصد مناسبی از بروز آبستنی در برابر دفعات جفت گیری نیز باید مورد توجه قرار گیرد. در ادامه باید بررسی شود که اگر قبلاً با مادیان های دیگری نیز جفت گیری صورت گرفته، نتایج به چه شکل بوده و چه تعداد کره سالم در ازای جفت گیری با چه تعداد مادیان متولد شده اند.
-
کره اسب های قبلی آن نریان (Previous progeny)
یکی از مقیاس های خوب برای بررسی عملکرد یک سیلمی یا نریان کشش می تواند بررسی سوابق کره اسب های قبلی این نریان باشد که به عنوان مثال در چه مسابقاتی شرکت نموده اند و چه عناوینی کسب نموده اند. البته باید فرزندان در شرایط مسابقه از آن سیلمی موجود بوده باشند تا این مورد را بتوان بررسی نمود.
-
پتانسیل فروش (Sale ability)
اگر کره اسب ها برای فروش تولید می شوند، باید بررسی شود که کره اسب های یکساله و بزرگتر با چه قیمت هایی در بازار قابل فروش هستند و آیا در مقایسه یا هزینه استفاده از نریان مورد نظر به چه میزان می توان از فروش کره اسب های آن سود کسب نمود.
قیمت اسب سیلمی
قیمت سیلمی و نریان نریان می تواند در بازار بسیار متنوع باشد و از اسب های بدون شجره یا خط خونی مشهور شروع شده و تا نریان های خارجی با شجره و پاسپورت معتبر از نژادهای برتر اسب دنیا ادامه یابد. به خصوص نریان هایی که علاوه بر این ویژگی ها خود یا والدینشان دارای عناوین و مدال های درخشان در سطح جهانی باشند می توانند برای استفاده جهت کشش بسیار گران قیمت باشند. البته کره اسب های این سیلمی ها نیز می توانند در بازار به قیمت های خوبی به فروش برسند که این هزینه ها را جبران کنند و حتی سود قابل توجهی نصیب فروشنده کنند. بهتر است که از فدراسیون یا انجمن ها و افراد معتبر جهت قیمت گذاری کمک گرفته شود تا خرید و فروش با منصفانه ترین شرایط صورت گیرد.
خرید اسب سیلمی
برای خرید اسب سیلمی جهت کشش (تولید کره اسب) توصیه اکید بر این است که بررسی و مقایسه کافی با اخذ مشورت از مشاورین متخصص و مجرب صورت گیرد. امروزه وجود سامانه جامعی مانند مرغابی در بستر اینترنت این امکان را به سهولت در اختیار فعالین عرصه پرورش اسب داده است تا در هر زمان و هر مکانی که دسترسی به اینترنت وجود داشته باشد با بررسی و مقایسه بین طیف گسترده ای از سیلمی ها، بهترین انتخاب ممکن را داشته باشند.