تاریخچه پرورش شتر، گونه های شتر اهلی و کاربردهای شتر در دنیای امروز

شترها از هزاران سال پیش به این سمت مشغول خدمت به انسان بوده اند و مسیرهای تجاری عمده دنیا مانند جاده ابریشم را برای گسترش تجارت و تبادلات فرهنگی در جهان پیموده اند. علاوه بر اینکه شترها به دلیل استقامت بالا در مسیرهای طولانی و بیابان های خشک و بی آب و علف به کشتی بیابان معروف بوده اند و نقش بی بدیلی در تجارت داشته اند، برای استفاده از شیر، گوشت و منسوجات تولید شده از الیاف پوشش بدنی خود نیز پرورش داده شده اند. در منابع تاریخی قدمت اهلی شدن شتر را به ۳۰۰۰ تا ۶۰۰۰ سال پیش نسبت داده اند که از چین تا خاورمیانه و شمال آفریقا پرورش داده شده و مورداستفاده قرار می گرفت. امروزه گرچه استفاده از شتر در تجارت و حمل و نقل نسبت به گذشته بسیار محدود شده است، اما همچنان برای کاربردهایی مانند مسابقات شتر دوانی، تولید منسوجات از پشم و کرک و تولید گوشت و شیر همچنان در نقاط مختلفی از جهان پرطرفدار است.

به ویژه پرورش شتر امروزه از این جهت حائز اهمیت و رو به رشد است که برای تولید پایدار پروتئین دامی یک گزینه مناسب به نظر می رسد. تولید پایدار محصولات دامی از این جهت مهم است که این کار به کشورهای تحت تأثیر تغییرات اقلیمی، گرمایش زمین و بیابان زایی گسترده به عنوان یک راهکار کاهش اثرات این چالش ها بسیار توصیه می شود. امروزه آنچه که به عنوان شتر شناخته می شود عمدتاً سه گونه عمده شترهای کوهان دار یا اصطلاحاً شترهای دنیای قدیم (Old World Camels or camelids) را در بر می گیرد. این شترها شامل گونه های شتر تک کوهان یا خاورمیانه ای که در برخی منابع اصطلاحاً شتر عربی نیز نامیده شده است (Camelus dromedarius)، شتر دو کوهان یا شتر باختری یا شرقی که در برخی منابع اصطلاحاً شتر مغولی نیز نامیده شده است (Camelus bactrianus /Bactrian camel) و شتر دو کوهان وحشی (Camelus ferus) می شوند. از این سه گونه دو گونه آن تقریباً امروزه فقط به شکل اهلی وجود دارند و یک گونه آن که گونه دو کوهان وحشی است هنوز به شکل وحشی وجود دارد که البته در خطر انقراض است. البته در کشورهایی مانند ترکیه و قزاقستان بین دو گونه دوکوهان و تک کوهان اهلی جهت اهداف خاصی مانند تولید شترهای درشت جثه، تولید بهتر و مقاومت بهتر در برابر شرایط اقلیمی سخت آسیای مرکزی دو رگه گیری انجام می شود.

البته به طور عام و غیررسمی چهار عضو دیگر این خانواده که گونه های بدون کوهان شتر شامل لاما، آلپاکا، گواناکو و ویکونا در گروه لامینی (lamini) هستند نیز تحت عنوان خانواده شترهای دنیای جدید یا قاره آمریکا (new world camelids) شناخته می شوند. در منابع معتبر آمده است که شترهای کوهان داری که امروزه شناخته می شوند حدود 6 میلیون سال پیش و طی فرایند مهاجرت قاره آمریکا به قاره آسیا از گونه های خانواده لامینی ریشه گرفته اند.

اکنون به شرح مختصری پیرامون گونه های مشهور خانواده شترها، ویژگی های آنها و محصولات و کاربردهای عمده آنها پرداخته خواهد شد.

• شتر تک کوهان یا خاورمیانه ای (Camelus dromedarius)

  بلندقدترین گونه شتر است که در آن قد نرها به یک و هشت دهم تا دو و چهار دهم متر (تا شانه) می رسد. وزن نرها بین ۴۰۰ تا حدود ۷۰۰ کیلوگرم رسیده و حداکثر وزن ماده ها حدود ۵۵۰ کیلوگرم است. ویژگی خاص ظاهری این نژاد گردن بلند و منحنی، قفسه سینه کشیده و باریک، موهای بلند پوشش بدن در برخی نقاط بدن مانند شانه ها و گلو و البته داشتن یک کوهان برای ذخیره چربی (به طول ۲۰ سانتی متر یا بیشتر) است. به طور کلی رنگ بدن آنها در طیف های مختلف رنگ قهوه ای و به ویژه رنگ قهوه ای اصطلاحاً شتری است که گاهی رنگ سفید (تیپ آلبینو یا زال) هم در بین آنها دیده می شود. بر اساس شواهد به دست آمده از بررسی اسکلت های باقی مانده از دوران های تاریخی، بررسی های ژنتیکی و قوم شناسی یا فرهنگ شناسی، احتمالاً سابقه اهلی شدن و پرورش این گونه که تا حدود ۷۰۰۰ سال پیش به شکل گله های وحشی می زیسته اند به هزاره دوم قبل از میلاد مسیح (دو هزار سال قبل از میلاد مسیح) بر می گردد. البته شواهدی از دیوارنگاره های باستانی در کشور سومالی نیز به دست آمده که سابقه اهلی سازی شتر تک کوهان خاورمیانه ای را به حدود ۵۰۰۰ سال تا ۹۰۰۰ سال قبل نسبت داده است.

  به هر حال این موضوع تقریباً مورد تأیید همگان قرار گرفته که این گونه چندین هزار سال است که در حال همزیستی با مردمان خاورمیانه و شمال آفریقا است. بر اساس کاربرد تفاوت هایی در استایل بدن زیرگونه های شتر خاورمیانه ای ایجاد شده است. به طور خاص آنهایی که برای مسابقات شتر دوانی استفاده می شوند معمولاً دارای سرعت و چابکی بیشتری هستند و اسکلت بدنی و ماهیچه های ظریف هستند که ظاهری باریک اندام (البته نه لاغر و نحیف) نسبت به سایرین به آنها می دهد. این باعث شده که نژادهای مخصوص مسابقات شتر دوانی نیز ایجاد شوند که علاوه بر ویژگی های فوق دارای شکم و کوهان کوچک تری نیز هستند (اصطلاحاً شکم تازی). به عنوان مثال یک نژاد معروف مسابقه ای با نام الحُره در عربستان سعودی وجود دارد. این در حالی است که برای کاربردهای دیگر از نژادها یا گروه های دارای استایل پهن تر و اصطلاحاً دارای بدن پرُتر استفاده می شود.



• شتر دو کوهان اهلی یا شتر باختری یا مغولی (Camelus bactrianus /Bactrian camel)

  بر اساس شواهد باستان شناسی و نگاره های باستانی باقیمانده، قدمت اهلی سازی و پرورش شترهای دوکوهان باختری به سه تا چهارهزار سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد. هنوز در مورد محل اهلی سازی آن اجماع نظر کاملی حاصل نشده است، اما محل آغاز اهلی شدن و پرورش این گونه از شتر به شمال شرق ایران، منطقه کپه داغ در جنوب غرب ترکمنستان، قزاقستان یا شمال غرب مغولستان نسبت داده شده است. همان طور که از نام آن پیداست، ویژگی خاص این گونه داشتن دو کوهان بر پشت خود است و البته ویژگی های خاص دیگری نیز دارد که یکی از بارزترین آنها داشتن پوشش پشمی ضخیم است. رنگ پوشش بدن آنها از قهوه ای تیره تا بژ و شنی می تواند متغیر باشد. همچنین یال و ریش بلندی در گردن و زیر گلو دارند که موهای آن می تواند تا 25 سانتی متر درازا داشته باشند.

  

  آنها گرچه قد کوتاهتری نسبت به شترهای تک کوهان دارند؛ اما از نظر جثه بزرگترین گونه شتر در دنیا هستند که وزن بدن آنها تا ۱۰۰۰ کیلوگرم نیز می رسد. البته به طور میانگین وزن نرها حدود ۶۰۰ کیلوگرم و وزن ماده ها حدود ۵۰۰ کیلوگرم و کمتر از آن است. قد آنها تا شانه بین ۱۶۰ تا ۱۸۰ سانتیمتر است و ارتفاع کلی آنها به حدود ۲۵۰ سانتی متر نیز می رسد. آنها به گونه ای تکامل یافته اند که اقلیم های بسیار نامساعد را از کوهستان های صخره ای تا تپه های شنی بیابانی تحمل نمایند. به عنوان مثال داشتن مژه های بلند و سوراخ بینی قابل بسته شدن در برابر گرد و غبار و طوفان شن جزو ویژگی های آنها است. به دلیل همین ویژگی های تکاملی است که دمای بین منفی ۳۰ درجه سانتیگراد تا بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد را شرایط کمبود پوشش گیاهی و آب می توانند تحمل نمایند.

• شتر دو کوهان وحشی (Camelus ferus)

  این گونه که به عنوان تنها گونه وحشی باقیمانده در طبیعت از بین تمام گونه های شترهای کوهان دار شناخته می شود، به شدت در خطر انقراض است. تخمین زده شده است که گروه هایی از این گونه در آسیای مرکزی پراکنده باشند اما امروزه محل زیست قطعی این گونه به مناطقی در چین (سه منطقه در چین مانند صحرای تاکلاماکان و بیابان گشون گوبی) و یک منطقه در مغولستان (منطقه حفاظت شده گوبی) محدود شده است. در آخرین برآوردها تعداد باقیمانده از این گونه در طبیعت بین 1000 تا 1600 راس تخمین زده شده است. به دلیل شباهت های مروفولوژیکی (مرتبط با ریخت شناسی) تفاوت های این گونه با همتای اهلی خود همچنان مورد بحث است و در مواردی آنها را نوادگان بازگشته به طبیعت گونه اهلی شتر دوکوهان باختری دانسته اند. این موضوع به شباهت هایی مانند داشتن مژه های بلند و سوراخ های بینی باریک شونده، کف پای پهن دارای دو انگشت بزرگ و پوشش پشمی زخیم با گونه اهلی شتر تک کوهان باختری نیز باز می گردد.

  به هر حال مراجع بین المللی آن را به عنوان به عنوان یک گونه مختص از شترهای کوهان دار به رسمیت شناخته اند که از نوع اهلی جثه ای کمی کوچکتر دارد و تفاوت های دیگری مانند پاهای باریک تر و لاغرتر، بدن فشرده تر و مخروطی تر از نمای جانبی، کوهان های کوچکتر (تا نصف اندازه گونه اهلی) و جمجمه صاف تر (در مغولی با نام شتر سر صاف یا Havtagai) نیز با نوع اهلی دارد. البته این گونه پوشش بدن کوتاه تر و کم تراکم تری به رنگ عموماً شنی نیز نسبت به گونه اهلی دارد و در برخی منابع آمده است که با آبی به شوری آب دریا و حتی شورتر نیز می تواند زنده بماند که هیچ پستانداری در جهان و حتی نوع اهلی شتر دوکوهانه باختری چنین خاصیتی ندارد.



• لاما یا شتر بی کوهان آمریکای جنوبی (Lama glama)

  مشهورترین گونه شترهای بی کوهان که عمدتاً بومی آمریکای جنوبی هستند را شترهای لاما می نامند. آنها به طور گسترده ای به عنوان حیوان بارکش و برای تولید گوشت در بین بومیان ساکن در منطقه رشته کوه های آند رایج بوده اند که با اقلیم خاص و نامساعد این منطقه سازگاری بالایی داشته اند. لاماها حیواناتی اجتماعی هستند که به زندگی گله ای بسیار گرایش دارند و می توانند بارهای دارای وزنی تا ۳۰ درصد وزن خود را در مسافت هایی نسبتاً طولانی (تا حدود ۱۳ کیلومتر) حمل کنند. همان طور که شترهای کوهان دار در چند میلیون سال پیش از شترهای بی کوهان قاره آمریکا منشعب شده و به آسیا مهاجرت نموده اند، اجداد لاماها نیز حدود سه میلیون سال پیش از دشت های آمریکای شمالی به آمریکای جنوبی مهاجرت نموده و به مرور با شرایط این منطقه خود را وفق داده اند.

  یک لامای بالغ می تواند تا یک و هشت دهم متر قد داشته و وزنی تا بیش از ۲۷۰ کیلوگرم داشته باشد. یک بچه لاما (اصطلاحاً کریا/cria) در هنگام تولد وزنی بین ۹ تا ۱۴ کیلوگرم دارد و معمولاً عمر لاماها بین ۱۵ تا ۲۵ سال در نوسان است. اگر کوهان و جثه بسیار بزرگتر در شتر کوهان دار نسبت به لاماها در نظر گرفته نشود، اسکلت بدنی و جمجمه لاماها به طور کلی شبیه شترها است. البته استخوان های بینی در لاماها نسبت به شترها کوتاه تر و پهن تر است. لاماها از نظر خصوصیات اساسی و ظاهر و عادات کلی شباهت بالایی با سایر گونه های خانواده شترهای بی کوهان یا شترهای دنیای جدید (شترهای قاره آمریکا) شامل گونه های آلپاکا، گوآناکو و ویکُنا دارد و حتی بین زیست شناسان بحث هایی در مورد یکسان بودن یا متفاوت بودن آنها وجود دارد، اما به هر حال اکنون لاما و آن سه گونه دیگر به عنوان چهار گونه مشخص و متفاوت از یکدیگر به رسمیت شناخته شده اند.

محصولات و کاربردهای عمده شتر

• حمل و نقل و مسابقات شتر دوانی

  همان طور که گفته شد، سابقه استفاده از شتر در حمل و نقل به هزاران سال قبل و مسیرهای اصلی تجاری دنیای باستان مانند جاده ابریشم باز می گردد. امروزه گرچه جای شتر و سایر حیوانات اهلی را وسایل موتوری گرفته اند، اما هنوز در برخی نقاط بسیار صعب العبور بیابانی که وسایل نقلیه موتوری نیز در عبور از رمل ها و تپه های شنی دچار مشکل می شوند از شتر برای حمل و نقل در محدوده منطقه ای و بومی استفاده می شود. اما آنچه از استفاده برای سواری امروزه بسیار برجسته است، مسابقات شتر دوانی است که در برخی نقاط جهان از نظر حرفه ای و تخصصی بودن با مسابقات اسب دوانی برابری می کند.

  بخش اعظم مسابقات شتر دوانی حرفه ای در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا و با استفاده از شترهای تک کوهان خاورمیانه ای یا عربی انجام می شود. جالب توجه است که نام لاتین و انگلیسی شترهای تک کوهان خاورمیانه ای (Dromedary) از واژه یونانی (Dramein) به معنای برای دویدن یا برای راندن ریشه گرفته است. همان طور که پیش از این گفته شد، شترهای تک کوهان عربی یا خاورمیانه ای نسبت به سایر گونه های شتر دارای دست و پا و استایل کشیده تر و باریک اندام تر هستند که به ویژه در نژادهای اصلاح شده ویژه مسابقات شتر دوانی این ویژگی بارزتر است و آنرا برای دویدن با سرعت و چابکی بیشتر مناسب کرده است.

  قدمت مسابقات شتر دوانی به ویژه در مناطق عرب نشین دنیا به قرن ها قبل باز می گردد که در منابع نزدیک ترین زمان آغاز این مسابقات به زمان حال را به دوران اولیه تمدن اسلامی (حدود قرن هفتم میلادی) نسبت داده اند. مسابقات شتر دوانی ریشه عمیقی در فرهنگ و سنت ها و جشن های مردمان ساکن منطق بیابانی و نیمه بیابانی خاورمیانه دارد. در سه دهه آخر قرن بیستم بود که مسابقات شتر دوانی به عنوان یک ورزش حرفه ای و صاحب تشکل و قوانین مخصوص به خود شکل گرفت. این مسابقات شکلی مانند مسابقات سوارکاری اسب نژاد تروبرد پیدا نمود و علاوه بر کشورهای عربی خاورمیانه در کشورهایی مانند کنیا، سودان، مصر، هند و استرالیا به عنوان یک ورزش پرطرفدار، دارای اصول و قواعد تمرین، مسابقات، پرورش و اصلاح نژاد و تحقیقات علمی و حرفه ای خاص خود شد. امروزه در کشورهایی مانند امارات متحده عربی از روش های فوق پیشرفته انتقال جنین برای اصلاح نژاد شترهای مسابقات حرفه ای شتر دوانی استفاده می شود. همچنین، استخرهای مخصوص آب درمانی و تریدمیل های مخصوص برای تمرین دادن و ریکاوری شترها نیز استفاده می گردد.

  

  معمولاً شترهای مسابقه ای عمر حرفه ای مسابقات را در سن ۲ یا ۳ سالگی آغاز نموده و تا سن ۸ یا ۹ سالگی ادامه می دهند که می تواند تحت شرایطی تا دوبرابر این سن ادامه یابد. مسافت مسابقات از دو و نیم تا ۴ کیلومتر برای شترهای جوان و ۱۰ کیلومتر برای شترهای بالغ تر نوسان دارد. همچنین، به دلیل تفاوت های وزنی بین نرها و ماده ها و شترهای اخته، مسابقات شتر دوانی از لحاظ جنسیت شترها بصورت تفکیک شده برگزار می شوند. سرعت دویدن یک شتر مسابقه ای می تواند به ۳۲ تا ۴۰ کیلومتر در ساعت در حالت تازیدن یا به اصطلاح شبیه به چهارنعل برسد که البته به دلیل پاهای نسبتاً بلندتر شترها در مقابل دست ها، پایدار نبودن کامل محل سوارشدن بر پشت شترهای تک کوهان و سایر مسائل تکنیکی کنترل شترها می تواند سخت باشد. امروزه به همین دلایل و البته به دلیل کاهش وزن بر پشت شتر سعی شده است که برای حفظ جان هدایت کنندگان شترها در سرعت های بالا از عروسک ها یا حتی ربات های مخصوص به عنوان سوارکار شتر در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس استفاده شود.

• مسابقات زیبایی شتر

  محبوبیت شترها در بین مردمان خاورمیانه و به خصوص اعراب حاشیه خلیج فارس به قدری بالا است که امروزه مسابقات زیبایی شترهای اصیل در بین آنها بسیار محبوب است. در کشورهایی مانند امارات متحده عربی و عربستان سعودی مسابقات زیبایی شترها تقریباً همپای مسابقات شتر دوانی دارای قوانین، انجمن ها و مسابقات مدون و دوره ای خاص خود است. این مسابقات بین پرورش دهندگان و اصلاح کنندگان ریشه دار و حرفه ای شتر در کشورهای بحرین، کویت، عمان، قطر و عربستان سعودی پرطرفدار است و حتی امروزه استفاده از روش و جراحی های زیبایی انسانی برای شترهای مورداستفاده در مسابقات زیبایی نیز در سطح جهان محل بحث و جدل بسیار بین مردم و صاحب نظران قرار گرفته است.



• شیر و لبنیات

  شیر شتر همیشه جزو محصولات اصلی و پرطرفدار آن در بین انسان ها بوده است که در طب سنتی نیز جایگاه خاص خود را داشته است. در برخی منابع عنوان شده که شیر شتر در بین سایر حیوانات اهلی نزدیک ترین ویژگی ها را به شیر انسان دارد. از شیر شتر علاوه بر تولید محصولات لبنی، به عنوان ماده درمانی کمکی برای مواردی مانند معضلات کبد، طحال و کلیه و مثانه و مشکلات گوارشی در طب سنتی استفاده می شود. علاوه بر آن تحقیقات مختلف پزشکی در این زمینه ها و زمینه هایی مانند تولید محصولات پوستی، کمک به درمان و بهبود سرطان هایی مانند سرطان های گوارشی و سیستم ادراری و سایر موارد در دست انجام است.

  در منابع آمده است که نصف لیوان (۱۲۰ میلی لیتر) شیر شتر حاوی ۵۰ کالری انرژی، ۳ گرم پروتئین، ۳ گرم چربی، ۵ گرم کربوهیدرات، ۱۶ درصد از نیاز روزانه (DV) به ویتامین تیامین یا ویتامین B1، ۸ درصد از نیاز یا ارزش روزانه (DV) به ویتامین ریبوفلاوین یا ویتامین B2، ۵ درصد از نیاز یا ارزش روزانه (DV) به ویتامین C، ۱۶ درصد از (DV)روزانه کلسیم و ۶ درصد از (DV) روزانه پتاسیم و فسفر را برآورده می کند. اصولاً شیر شتر یک منبع جایگزین نسبی مناسب برای لبنیات سالم به ویژه در مناطق بیابانی و کم آب است که قابلیت بازاریابی و فروش بالایی در سایر مناطق دنیا نیز دارد.



• گوشت و محصولات پروتئینی

  گوشت شتر بدو شروع پرورش شتر توسط انسان یک ماده غذایی پرطرفدار و حتی اعیانی و مخصوص مهمانی ها در بین مردمان بومی مناطق پرورش شتر بوده است. طیف متنوعی از غذاهای مشهور و پرطرفدار در کشورهای پرورش دهنده شتر قابل طبخ با گوشت شتر به شکل مطبوع و خوش آیند هستند. همان طور که گفته شد، با توجه به معضلاتی مثل گرمایش زمین، تغییرات اقلیمی و افزایش روزافزون بیابان زایی در سطح کره زمین و نیاز جایگزینی حتی نسبی منابع تولید پروتئین دامی (به ویژه در مناطق دچار مشکل کم آبی و بیابان زایی) با منابع پایدارتر و سازگارتر با این شرایط باعث شده که توجه روزافزونی به استفاده از شتر به عنوان منبع تولید گوشت و شیر معطوف شود. این موضوع در کنار مقبولیت و کیفیت مناسب گوشت شتر در مقایسه با منابع دیگر مانند گوشت گاو باعث شده که حتی در کشورهایی مانند استرالیا که جمعیت بزرگی از شترهای وارده شده و رها در طبیعت را دارند به سمت سرمایه گذاری بر روی استفاده از گوشت شتر در جیره غذایی مردمان خود و صادرات آن بروند. در منابع مختلف آمده است که گوشت بدون چربی شتر حاوی حدود ۷۸ درصد آب (رطوبت)، ۱۹ درصد پروتئین، ۳ درصد چربی و یک و دو دهم درصد خاکستر است که آن را تبدیل به یک منبع غذایی ارزشمند و سالم برای جمعیت انسانی کرده است.



• منسوجات (پشم و الیاف پوشش بدن شتر)

  منسوجات بافته شده از الیاف پوشش بدن شتر معمولاً دارای کیفیت و مرغوبیت مناسب و حتی در برخی موارد بالایی هستند که باعث شده تا طرفداران خاص خود را در سراسر دنیا داشته باشند. پشم شتر یا موی شتر برای بافت پارچه هایی استفاده می شود که البته درجه بندی های خاص خود را دارند. البته عمده منسوجات و پارچه ها از شترهای دوکوهان باختری که دارای پوشش ضخیم و چند لایه ای دارند. البته از پوشش بدن شترهای تک کوهان خاورمیانه ای نیز منسوجات با کیفیتی بدست می آید اما شترهای دو کوهان شرقی یا باختری دارای موهای درخشان و بلندی در پوشش رویی هستند که در زیر آن موهای کوتاهتری به دو شکل وجود دارند. موهای محافظ لایه زیرین و موهای درشت و ضخیم تر لایه رویی که از این لایه رویی نسبتاً ضمخت فقط می توان در ترکیب با موادی مانند پشم گوسفند پارچه نسبتاً باکیفیتی بدست آورد. دلیل ضخامت این لایه نیز به محافظت از شترهای دوکوهان باختری در برابر زمستان های بسیرا سخت استپ های سردسیر بر می گردد. اما لایه زیرین که نرم و لطیف است و به عنوان عایق بدن عمل می کند برای تولید منسوجات و پوشاک باکیفیت استفاده می شود. گرچه از قدیم منسوجات بافته شده از موی شتر در نواحی مختلف جهان و حتی اروپا و انگلستان طرفداران خاص خود را داشته است اما اخیراً توجه به تولید منسوجات پایدار و دوستدار محیط زیست باعث افزایش طرفداران منسوجات بافته شده از الیاف بدن شتر شده است.

  

  معمولاً وقتی که شترهای دو کوهان در فصل بهار شروع به ریختن پوشش زمستانی خود می کنند، برداشت الیاف از آنها آغاز می شود که تنها 30 درصد آن پوشاک مناسب است. الیاف به دست آمده از شترها سه درجه کیفی شامل الیاف درجه یا گرید بالا، الیاف درجه یا گرید متوسط یا میانه و الیاف درجه پایین است. الیاف درجه بالا یا مرغوب دارای نرمی و لطافت بالایی هستند و معمولاً رنگ روشن برنزه دارند، الیاف گرید متوسط درشت تر و بلندتر هستند و از آنها نیز می توان برای تولید پوشاک دارای کیفیت متوسط استفاده نمود. الیاف درجه سه یا کیفیت پایین نیز معمولاً رنگ سیاه مایل به قهوه ای داشته و خشن و انعطاف ناپذیر هستند که فقط برای تولید فرش ها و زیراندازها استفاده شده یا برای افزایش استحکام پوشاک به آنها افزوده می شوند.

با توجه به اینکه شتر و لاما امروزه همچنان برای کاربردهایی مانند مسابقات، محصولات لبنی و گوشتی و منسوجات به طور گسترده ای در ایران و جهان در حال پرورش است و توجه به محصولات شتر از لحاظ کیفیت و سلامت و تولید پایدار در کشورهای دچار مشکل کم آبی رو به افزایش است، تعداد قابل توجهی از افراد به آغاز فعالیت در صنف پرورش شتر و تولید محصولات شتر و یا گسترش فعالیت خود در این صنوف علاقه مند شده اند. طیف گسترده ای از خدمات، اقلام و وسایل موردنیاز و خدمات مشاوره ای و آموزشی در این حوزه به عنوان پیش نیاز حصول موفقیت مطرح هستند. گرچه بررسی و مقایسه بین تمام گزینه های دردسترس در این گروه های متنوع کالایی و خدماتی سخت و وقت گیر به نظر می رسد، اما اپلیکیشن و وب سایت مرغابی برای اولین بار در ایران امکان بررسی و مقایسه را در این بخش های صنعت پرورش شتر به سهولت در اختیار فعالین این عرصه و علاقه مندان این حوزه قرار می دهد تا رسیدن به بهترین نتیجه و عملکرد ممکن بسیار در دسترس تر از قبل باشد. همچنین، وب سایت و اپلیکیشن مرغابی خدمات مشاوره ای تخصصی این در این حوزه ها به عنوان ارزش افزوده اختصاصی استفاده از اپلیکیشن و وب سایت مرغابی به متقاضیان ارائه می دهد.