خواص خاویار برای بانوان
خاویار یک ماده خوراکی لوکس و مجلل است که در اغلب موارد شنیدن نام آن با ثروت و قدرت و صاحبان آن همراه می شود اما علاوه بر طعم و بافت منحصر به فرد و مطبوعی که دارد، می تواند خواص قابل توجهی برای سلامتی به همراه داشته باشد. تحقیقات علمی نسبتاً متعدد و گسترده ای در مورد نقش خاویار در سلامتی انسان صورت گرفته و مواردی مانند بهبود سلامت و عملکرد مغز، کمک به کنترل کلسترول خون، کمک به سیستم بینایی، کمک به مقابله با التهابات و تنش های سلامتی، کمک به تأخیرافتادن فرایند پیری، بهبود باروری و البته مواردی مرتبط با سلامت و فرایندهای مرتبط با آبستنی در بانوان جزو موارد مورد تمرکز بوده اند.
خاویار به عنوان یک ماده خوراکی سرشار از اسیدهای چرب مفید مانند اسیدهای چرب اُمگا-3، منبع مناسب ویتامین ها و مواد معدنی مانند ویتامین B12، سلنیوم و روی، سایر مواد مغذی حیاتی و عوامل کمک کننده به حفظ تعادل هورمونی است که برای سلامت سیستم باروری بانوان می تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد. به همین دلیل است که در ادامه مطلب تلاش خواهد شد تا بیشتر به موارد مرتبط با سلامتی و باروری بانوان در خاویار پرداخته شود.
خاویار چیست؟
آنچه عمدتاً با عنوان خاویار در نزد جوامع انسانی و بازارهای فروش محصولات خوراکی حاصل از آبزیان شناخته می شود را معمولاً تخم های بارور نشده گروهی از ماهیان با نام خاویار ماهیان یا ماهی های استروژن به حساب می آورند. با توجه به اینکه گروه استورژن ماهیان گونه های متنوعی را به عنوان اعضای آن در بر می گیرد که حتی برخی به عنوان ماهی زینتی مطرح هستند، قابل ذکر است که تولید خاویار عمدتاً منحصر به برخی اعضای بسیار مشهور این خانواده از ماهیان که باکیفیت ترین، مشهورترین و گران ترین انواع خاویار از آن ها به دست می آید شامل تاس ماهی روسی و ایرانی، فیل ماهی و ازون برون و... می شود.
البته گوشت این ماهی ها هم به عنوان محصولات خوراکی بسیار باکیفیت قابل قطعه بندی و بسته بندی و عرضه در بازار هستند. به خصوص که گوشت برخی از این ماهیان مانند ازون برون دارای طرفدارای پروپاقرصی در ایران هستند که حاضرند برای چنین محصول باکیفیتی هزینه قابل توجهی را تقبل کنند. البته باید ملاحظات زیست محیطی و چرخه زیست و باروری این ماهیان را جهت حفظ ذخایر ماهیان خاویاری در صید و استفاده از محصولات آنها رعایت شود.
خاویار معمولاً تخم های ماهی (اختصاصاً گروه خاویار ماهیان) به شکل توده ای از به شکل دانه های سیاه یا خاکستری یا قهوه ای تیره است که معمولاً در مورد انواع ممتاز و درجه یک آن نیازی به استفاده از ادویه یا افزودنی خاصی مشاهده نمی شود تا از طعم خاص و مطبوع آن بهترین بهره برده شود. خاویار را می توان به عنوان یک چاشنی مغذی اما کم حجم در کنار انواع مختلفی از کنار چین ها مانند کره، خامه، تخم مرغ، سبزی های معطر و... بر روی نان تست یا بیسکویت های گرد یا با قاشق میل نمود.
تخم انواع دیگری از ماهیان نیز در بازار تحت عنوان خاویار شناخته می شوند که البته عموماً "خاویار ماهیان غیراستورژن یا غیراستروژن" در زبان انگلیسی شناخته می شود. این گروه از محصولات خوراکی تخم ماهیان که به شکل توده ای از تخم های ماهی دارای حالت نسبتاً شفاف به رنگ های قرمز، نارنجی و یا طیف های رنگی مشابه قابل شناسایی ظاهری هستند معمولاً از ماهی های سالمون، قزل آلا، ماهی سفید و... به دست می آیند که شاید یکی از نزدیک ترین کلمات برای توصیف آن در زبان فارسی (ریشه گرفته از زبان گیلکی یا مازنی) واژه اشپل است. این گروه از محصولات نیز دارای طعم مطبوع و خواص بالایی هستند؛ اما از نظر قیمت و ویژگی های فیزیکی و ظاهری مهم در شناخت خاویار دارای تفاوت های قابل توجهی با خاویار کلاسیک و لوکس هستند.
در ادامه 5 فایده و مزیت خاویار را برای بانوان ذکر می کنیم.
-
درمان سرطان
گرچه باید به محتوای نمک موجود در خاویار توجه نمود تا بیشتر در مورد خواص مثبت آن برای سلامتی اطمینان حاصل شود، اما همان طور که گفته شد، خواص این محصول برای سلامتی و به ویژه برای کمک به کنترل بیماری های مرگ باری مانند سرطان در تحقیقات علمی متعدد موردتوجه و تحقیق قرار دارد.
هنوز تحقیقات در مورد اثبات ارتباط مصرف خاویار با انواع سرطان مانند سرطان سینه ادامه دارد اما خواصی مانند منبع عالی ویتامین های گروه B بودن، محتوای قابل توجه اسیدهای چرب غیراشباع مفید مانند خانواده اسیدهای چرب اُمگا-3 و همچنین داشتن مقادیری از ویتامین D به نظر می رسد که می تواند در صورت مصرف با فرآوری مناسب، در مقدار صحیح و با تأیید پزشک متخصص برای مقابله با سرطان سینه موردتوجه قرار گیرد.
البته باید به این موضوع نیز توجه شود که وجود میزان نسبتاً بالای آهن در خاویار می تواند برای بانوان و کم خونی ناشی از عادت ماهیانه مفید باشد اما وجود آهن، سدیم و کلسترول در این ماده خوراکی را باید در درمان سرطان ها و از جمله سرطان سینه مورد احتیاط لازمه قرار داد و از مصرف افراطی و بدون نظارت پزشک متخصص جهت کمک به بهبود سرطان ها خودداری نمود. با این حال می توان در صورت داشتن وضع سلامتی عادی و نظارت لازمه از طرف متخصصین تغذیه انسانی از نظر میزان مصرف و محتوای آهن، کلسترول و سدیم (نمک) با خیال راحت خاویار یا اشپل را برای بهبود سلامتی و کمک به پیشگیری از امراض استفاده نمود.
در واقع به نظر می رسد که با توجه به اینکه تحقیقات پزشکی در سراسر دنیا هنوز به شواهد قطعی در مورد خواص مفید خاویار برای درمان سرطان ها منجر نشده است، مصرف خاویار برای کمک به درمان سرطان ها می توانند در صورت عدم کسب نظر از پزشک متخصص حتی مانند شمشیر دو لبه عمل کند؛ بنابراین توصیه اکید این است که اگر قصد استفاده از خاویار برای کمک به درمان سرطان وجود دارد، حتماً از پزشک متخصص پیش از مصرف کسب اجازه شود.
-
جوان سازی پوست
در مورد نقش خاویار در بهبود سلامت پوست شاید بتوان گفت که پیچیدگی های مطرح در مبحث فواید خاویار در بهبود سرطان ها به آن شدت موردبحث نیست و علاوه بر مصرف خوراکی، محصولات آرایشی و بهداشتی حتی لوکس و گران قیمتی با استفاده از خاویار و عصاره آن در بازار برای بهبود شرایط و سلامت پوست رایج هستند. در تحقیقات عنوان شده که چربی های موجود در خاویار به نظر می رسد که می تواند تأثیر قابل توجهی بر آبرسانی یا رطوبت رسانی به پوست، استحکام و انعطاف پذیری و در نتیجه شادابی و سلامت آن داشته باشد.
خاویار به وضوح می تواند نقش مهمی در حفظ و تأمین آب و رطوبت در بیرونی ترین لایه پوست ایفا نموده و از خشکی پوست و عواقب آن به عنوان یک مانع موقتی در برابر کم آبی (دهیدراتاسیون) پوست، جلوگیری کند. محتویات عصاره خاویار مانند کلاژن، عناصر کمیاب، اسیدهای چرب اُمگا-3، پروتئین ها و همچنین فسفولیپیدها که به آن اشاره شد می توانند در مقایسه یا سایر منابع این مواد مفید با سرعت بالایی در پوست نفوذ نموده و جذب آن شوند تا تأثیر خود را برجای بگذارند.
مواد مؤثره موجود در خاویار می توانند علاوه بر آبرسانی و رطوبت رسانی به پوست، خواص ضد پیری و حتی جوان سازی بر پوست داشته باشد حتی برخی منابع عنوان نموده اند که در کمال شگفتی ساختار خاویار مشابهت بالایی با تقریباً هر آنچه موردنیاز پوست انسان است، دارد. برآورد شده که فسفولیپیدها و اسیدهای چرب اُمگا-3 و اُمگا-6 وجود در خاویار علاوه بر تحریک تولید کلاژن که می تواند به میزان قابل توجهی پوست را بازسازی کنند، می توانند به کاهش برخی پروتئین های عامل پیری پوست نیز کمک کند.
مجموع خواص و مواد مفید موجود در خاویار باعث می شود که علاوه بر تسریع ترمیم پوست و بهبود شفافیت و درخشندگی آن، انعطاف پذیری و رطوبت پوست هم بهتر شود و در درازمدت خطوط، چین و چروک و سایر عوارض پوستی به میزان قابل توجهی محو شوند. این فواید باعث می شود که با وجود قیمت نسبتاً بالای خاویار و محصولات آن، به جای محصولات ارزان تر و در عین حال بدون عملکرد محسوس بر سلامت و جوانی پوست همچنان در بازار بدرخشد.
-
تقویت استخوان ها
همان طور که قبلاً اشاره شد، خاویار علاوه بر محتوای بالای مواد مغذی مهمی مانند اسیدهای چرب مفید و برخی از مهم ترین گروه های ویتامینی، دارای محتوای قابل توجهی از برخی از مواد معدنی بسیار مهم مانند کلسیم، روی، منیزیم و آهن است. وجود مقادیر مناسب از این ویتامین ها (به ویژه ویتامین D) و مواد معدنی در خوراک مصرفی روزانه برای سلامت استخوان ها و سیستم اسکلتی بسیار مهم است. به ویژه در افرادی که توان مصرف منابعی مانند لبنیات را ندارند (به دلایلی مانند حساسیت به شیر و لاکتوز موجود در آن)، خاویار می تواند یک منبع قابل توجه تأمین کلسیم و سایر این مواد حیاتی و لازم برای استخوان ها باشد.
به خصوص وقتی که سن افزایش پیدا می کند و احتمال بروز معضلاتی مانند پوکی استخوان و آرتریت در جمعیت انسانی و به ویژه بانوان افزایش می یابد، تمرکز بر مصرف منابع مناسب و دارای مقادیر کافی از کلسیم و ویتامین D مانند دوران رشد و جوانی از اهمیت ویژه ای برخوردار می شود. برآورد شده که یک وعده 100 گرمی از خاویار حاوی مقادیر بالایی از ویتامین B12، آهن، کلسیم و ویتامین A و تا حدی D است که می تواند در کنار تقویت سیستم ایمنی، به تقویت سیستم استخوانی نیز کمک شایان توجهی کند.
-
خاویار برای بارداری
در بانوان باردار علاوه بر خواص خاویار، ایمنی آن برای مصرف در دوران بارداری و شیردهی مانند هر ماده خوراکی مورد نظر برای مصرف در این دوران دارای حساسیت و اهمیت ویژه ای است. مصرف خاویار در بانوان باردار تا زمانی که در شرایط مناسب (در یخچال) حمل و نقل و نگهداری شود و از عوامل باکتریایی آلوده کننده احتمالی مانند لیستریا (listeria) عاری باشد.
همان طور که گفته شد، خاویار حاوی مواد مغذی بسیار مهمی مانند ویتامین های گروه B (به ویژه B12، کولین و ریبوفلاوین یا B2 و...)، ویتامین D، A و C و همچنین اسیدهای چرب امگا-3، مواد معدنی حیاتی، اسیدهای آمینه و پروتئین است که به طور کلی آن را تبدیل به یک گزینه غذایی بسیار مغذی برای به ویژه دریافت مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز در دوران بارداری نموده است. به ویژه این موضوع از این جهت مهم است که هنگامی که یک خانم باردار است، باید از لحاظ تأمین تمام مغذی مورد نیاز جنین درون رحم اطمینان کافی کسب شود تا موفقیت و سلامت دوران بارداری برای مادر و جنین تضمین شود.
اسیدهای چرب اُمگا-3 موجود در خاویار برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین مهم است. محتوای پروتئین و اسیدهای آمینه موجود در خاویار برای رشد و توسعه سلولی در جنین بسیار مهم است. ویتامین های A، D، E و ویتامین های گروه B مانند فولات (ویتامین B9) و مواد معدنی مانند آهن، منیزیم و کلسیم موجود در خاویار نیز می توانند مکمل مناسبی هر رژیم غذایی توصیه شده برای دوران بارداری باشند. توصیه می شود که در مورد گنجاندن خاویار در رژیم غذایی دوران بارداری با مشاورین متخصص زنان و زایمان و مامایی مشورت شود تا بتوان با خیال راحت و بهتر از خواص آن در دوران بارداری و تولد نوزادی سالم بهره برد.
-
مصرف خاویار در دوران شیردهی
مصرف خاویار در دوران شیردهی
در بخش قبلی اشاره نسبتاً مفصلی به خواص خاویار در دوران آبستنی شد که به دوران پس از تولد نوزاد و شیردهی متصل می شود. با توجه به طیف متنوع و نسبتاً کاملی از مواد مغذی مورد نیاز برای مادر (در دوران آبستنی و ریکاوری بعد از آن) و نوزاد (از طریق غنی شدن شیر مادر) که در مقادیر نسبتاً بالایی در خاویار در دسترس هستند، اما چالش هایی نیز می تواند در مصرف خاویار در دوران شیردهی پیش آید.
اولین چالش محتمل در مصرف خاویار طی دوران شیردهی به تأثیر احتمالی خاویار بر طعم و مقبولیت شیر مادر برای نوزاد برمی گردد. ممکن است طعم شور و نمکی خاویار به شیر نیز منتقل شود و باعث کاهش مصرف یا حتی امتناع از مکیدن سینه مادر در نوزاد شود. به همین دلیل توصیه شده که مانند دوران بارداری، در دوران پس از زایمان (شامل دوران شیردهی) نیز مصرف خاویار با نظارت فرد متخصص (متخصص زنان و زایمان در کنار متخصص تغذیه انسانی و نوزاد) صورت گیرد.
ممکن است این افراد متخصص توصیه کنند که ابتدا مصرف خاویار توسط مادر از مقادیر اندک شروع شود تا هم مادر و نوزاد از خواص آن بی بهره نمانند و هم تأثیر منفی احتمالی خاویار بر طعم و مقبولیت شیر مادر نزد نوزاد قابل پیشگیری یا در صورت بروز قابل کنترل و رفع سریع باشد. البته دومین چالش عمده محتمل در مصرف خاویار حین دوران شیردهی نیز به احتمال آلرژی زایی آن (مانند هر ماده خوراکی دارای ترکیب متنوع و غنی) برمی گردد.
جهت جلوگیری از آلرژی زایی احتمالی خاویار در مادر و به ویژه نوزاد توصیه شده که در هنگام ورود اولیه خاویار به رژیم غذایی مادر شیرده، آشنایی و توصیه های لازمه در مورد واکنش آلرژیک (به ویژه در نوزاد) به این ماده خوراکی از افراد متخصص کسب شود. اینکه چگونه و به چه میزان مصرف آغاز و تدریجاً از مقادیر اندک به سمت حداکثر مقادیر مناسب برود و از بروز واکنش آلرژیک پیشگیری شود یا اینکه چگونه از آغاز بروز واکنش آلرژیک و علائم آن در نوزاد مطلع شده و با آن مقابله شود را باید قبل از افزودن خاویار به رژیم غذایی مادران شیرده به خوبی از افراد متخصص فراگرفت.
-
حمایت از سلامت قلب
مصرف خاویار می تواند به حفظ سلامت قلب و کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی کمک کند. خاویار حاوی امگا3 است. امگا3 به کاهش سطح تری گلیسیرید و افزایش کلسترول HDL (کلسترول خوب) کمک می کند که به نوبه خود می تواند میزان خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش دهد.
همچنین پتاسیم که یکی از عناصر مهم برای کنترل فشار خون است، به وفور در خاویار یافت می شود که می توان در راه بهبود بیماری های قلبی کمک کند.
-
تقویت سیستم ایمنی
خاویار به دلیل غنی بودن از ویتامین ها و مواد معدنی مختلف، میتواند به تقویت سیستم ایمنی بدن زنان کمک کند:
- زینک (روی): به تقویت سیستم ایمنی و حمایت از عملکرد سلول های ایمنی کمک میکند.
- ویتامین D: به بهبود عملکرد ایمنی و کاهش خطر ابتلا به عفونت ها و بیماری های خود ایمنی کمک میکند.
- سلنیوم: به عنوان یک آنتیاکسیدان، از سلول ها در برابر آسیب محافظت کرده و عملکرد سیستم ایمنی را تقویت میکند.
-
حمایت از سلامت جنسی بانوان
خاویار به دلیل غنی بودن از مواد مغذی مختلف، میتواند تأثیرات مثبتی بر سلامت جنسی و باروری زنان داشته باشد. این تأثیرات شامل بهبود کیفیت تخمک، تنظیم هورمونها، و حمایت از سلامت کلی دستگاه تناسلی است. وجود امگا3 در خاویار باعث بهبود کیفیت تخمگذاری، تکامل سلولی و تنظیم چرخه قاعدگی می شود.
ویتامین D نیز باعث تنظیم هورمونی و سلامت تخمدان ها می شود که برای تولید هورمون های جنسی و سلامت باروری بسیار حیاتی است. همچنین خاصیت آنتی اکسیدانی خاویار باعث عملکرد صحیح تخمدان ها و بهبود اندومتریوز، سندروم تخمدان و پلی کیستیک می شود.
جمع بندی
با توجه به همه مواردی که در این مطلب توضیح داده شد، مشاهده می شود که گرچه خاویار دارای خواص بسیار مفیدی برای بانوان از سلامت پوست و مو، جلوگیری از کمبودهای تغذیه ای رایج در بانوان و درمان آن ها تا کمک به رشد در خانم های در حال و رشد و بلوغ و سایر موارد است اما مواردی مانند برخی چالش ها در درمان سرطان ها به دلیل محتوای بالای آهن یا احتمال چالش های هورمونی به دلیل محتوای ترکیبات هورمون های استروئیدی احتمالاً باقیمانده در خاویار و تأثیر احتمالی مصرف خاویار بر مصرف شیر توسط نوزادان که به ویژه در با مصرف مداوم یا مقادیر بالاتر خاویار احتمال بروز دارند.
توصیه می شود که برای خرید عمده یا خرید برای مصرف شخصی، از امکانات در دسترس برای بررسی، مقایسه، کسب مشاوره تخصصی یا کسب مشورت برای تهیه اقلام آموزشی و سایر پیش نیازها جهت خرید مطمئن خاویار یا شروع به کسب و کار تولید و فروش خاویار حداکثر بهره ممکن برده شود. به ویژه که امروزه تقریباً بهره مندی از اینترنت و فضای مجازی در همه مکان و همه زمان میسر شده و می توان از سامانه های جامع معرفی محصولات و تأمین کنندگان مانند وب سایت مرغابی به راحتی بهره مند شد.