معرفی 10 نژاد برتر بوقلمون در جهان و ویژگی های آن ها

اهلی سازی و پرورش بوقلمون قدمت بسیار زیادی دارد و حتی در برخی منابع قدمت آن را تا ۲۰۰۰ سال نیز تخمین زده اند. مستندات تاریخی نشان داده است که پرورش بوقلمون در بین سال های ۵۰۰ تا ۲۰۰ قبل از میلاد مسیح، در مناطق جنوب غربی ایالات متحده و مکزیک کنونی و توسط قبایل سرخ پوست بومی این نواحی آغاز شده است. البته با توجه به اینکه بوقلمون گونه های وحشی و اهلی دارد، در منابع ریشه گونه های اهلی را عمدتاً به بوقلمون های بومی مناطق مرکزی مکزیک نسبت داده اند که در قرن شانزدهم میلادی توسط اسپانیایی ها به اروپا برده شده اند.

نام گذاری این پرنده در زبان انگلیسی به نام (Turkey) را به چند دلیل نسبت داده اند. برخی دلیل آن را این موضوع دانسته اند که کریستف کلمپ (کاشف قاره آمریکا) تصور نمود بوقلمون ها با طاووس ها از یک خانواده هستند و تصمیم گرفت آنها را توکا (Tuka) بنامد که نام طاووس در زبان هندی بوده است. عده ای دیگر دلیل این نام گذاری را نام این پرنده در بین قبایل بومی آمریکا دانسته اند که با نام فیرکی (Firkee) نامیده می شد و شباهت زیادی با (Turkey) دارد. برخی از نظریه پردازان نیز دلیل این نام گذاری را به صدای این پرنده نسبت داده اند. در زبان فارسی نیز نامیدن آن با عنوان "بوقلمون" به تغییر رنگ پوشش گونه های اولیه بوقلمون وارد شده به ایران با تغییر زاویه تابش نور نسبت داده شده است. به گونه ای که تابش نور در بستر مشکی رنگ پرها درخشش به رنگ های قرمز و آبی ایجاد می کند. در واقع، در زبان فارسی نام نوعی لباس و پارچه معروف را که ویژگی مشابهی دارد و با لفظ بوقلمون یا دیبای رومی نامیده می شود را بر آن نهاده اند

اکنون بوقلمون یکی از پرندگان ملی آمریکا است که در جشن های ملی ایالات متحده، به ویژه جشن شکرگزاری به عنوان غذای محبوب آمریکایی ها مصرف می شود. تخمین زده می شود که سالانه میلیون ها قطعه بوقلمون فقط در اواخر نوامبر هرسال به دلیل جشن شکرگذاری به مصرف آمریکایی ها می رسد. در کشورهای اروپایی و به ویژه انگلستان نیز گرچه پرورش و مصرف گوشت بوقلمون از قرن شانزدهم و هفدهم میلادی رایج بوده است، اما از دهه ۱۹۶۰ میلادی و به خصوص در جشن کریسمس، مصرف آن به طور مداوم رو به افزایش بوده است. محبوبیت پرورش این عضو خانواده ماکیان در سراسر جهان به طور قابل توجهی رو به افزایش است و گرچه هنوز با مرغ فاصله زیادی دارد؛ اما یکی از محبوب ترین ماکیان در بازار مصرف محصولات طیور است.

اکنون بوقلمون دارای نژادها و سویه های مختلفی است که اگر سویه های صنعتی دارای عملکرد بالا که در دهه های اخیر ایجاد شده اند به آنها افزوده شود، تعداد کثیری را شامل می شود. شناخت انواع مختلف بوقلمون و ویژگی های آنها که در ادامه به آن پرداخته خواهد شد، کمک بسیاری به انتخاب سویه بوقلمون مناسب برای هر پرورش دهنده با توجه به شرایط و نیازهای او خواهد نمود.

برترین و مشهورترین نژادهای بوقلمون در سطح جهان

امروزه نژادهای متنوعی از بوقلمون در سراسر دنیا وجود دارد که عمدتاً برای تولید گوشت پرورش می یابند. البته نژادهایی به تعداد بسیار کمتر وجود دارند که اغلب به شکل نیمه صنعتی یا بومی برای کاربری دومنظوره (گوشت و تخم) در مزارع پرورش داده می شوند. همچنین نژادهایی با کاربری زینتی نیز وجود دارند که به دلیلی زیبایی پرها و پوشش بدن مشهور شده اند. یکی از معتبرترین طبقه بندی های انجام شده پیرامون نژادهای بوقلمون در سطح جهان به وسیله انجمن طیور آمریکا (APA) صورت گرفته که تعدادی از مشهورترین و رایج ترین نژادهای عنوان شده در این طبقه بنید به شرح زیر است.

1. نژاد بلتس ویل کوچک سفید (Beltsville Small White)

   این نژاد نام خود را از ویژگی های ظاهری و محل ایجاد این نژاد گرفته است. این نژاد دارای جثه نسبتاً کوچک و پوشش سفیدرنگ، ابتدا در دهه ۱۹۳۰ میلادی و در مرکز تحقیقات کشاورزی بلتس ویل در ایالت مریلند آمریکا ایجاد و توسعه پیدا نمود. ویژگی های آن را با نژاد ماجت یا کوتوله سفید مشابه دانسته اند که البته تفاوت هایی نیز با این نژاد دارد. به عنوان مثال، عضله سینه بوقلمون های نژاد بلتس ویل پهن تر از بوقلمون های نژاد ماجت سفید است. بوقلمون های این نژاد که دارای کیفیت گوشت بالایی هستند، یک نژاد تخم گذار خوب نیز هستند. این نژاد که مانند سایر بوقلمون ها دارای سروگردن بدون پوشش پر هستند، سر و گردنی به رنگ قرمز دارند و پاهای آن ها رنگ سفید متمایل به صورتی دارند. رنگ تخم های آن ها سفید و رنگ پریده است که دارای خال هایی به رنگ های قهوه ای مایل به قرمز هستند. وزن ماده ها به حدود ۴ تا ۴.۵ کیلوگرم رسیده و وزن عرضه به بازار می تواند تا بیش از ۷.۵ کیلوگرم نیز برسد.

2. نژاد ماجت سفید یا کوتوله سفید (Midget White)

   یک نژاد جدید است که در دهه ۱۹۶۰ میلادی به وسیله تیمی از محققین دانشگاه ماساچوست در آمریکا به سرپرستی دکتر رابرت اسمیت ایجاد شده است. این نژاد که توسط مؤسسه حفاظت از نژادهای دام آمریکا (ALBC) به عنوان یک نژاد کمیاب و در خطر شناخته شده است، جثه کوچک، طبع آرام و قابلیت باروری و جوجه درآوری خوبی دارد. وزن بالغ آنها ۳.۵ تا ۴.۵ کیلوگرم در ماده و حداکثر حدود ۶ کیلوگرم در نرها تخمین زده شده است. این نژاد با وجود داشتن کوچک ترین جثه در میان نژادهای استاندارد بوقلمون، از نظر طعم و کیفیت گوشت یک نژاد بسیار خوب ارزیابی شده است. البته وزن نهایی این نژاد در برخی منابع با توجه به شرایط پرورش، دارای قابلیت رسیدن به بیش از مقادیر گفته شده نیز عنوان شده است. ویژگی های ظاهری این نژاد همان طور که گفته شد، جدا از برخی تفاوت ها، بسیار مشابه با نژاد بلتس ویل است.

3. نژاد قرمز بوربن (Bourbon Reds)

   این نژاد بوقلمون در اواخر قرن نوزدهم میلادی در منطقه بوربون کانتی در ایالت کنتاکی آمریکا از تلاقی نژادهای باف، برنز استاندارد و سفید هلندی به وجود آمده است که به خاطر پوشش متمایل به قرمز خاص خود مشهور است. رنگ پرها در این نژاد به رنگ اصطلاحاً سرخ شاه بلوطی است که پرهای اولیه و تاج دم و پرهای رأس بال ها به رنگ سفید هستند. این نژاد علاوه بر پوشش زیبا و جذاب خود، به خاطر طعم و کیفیت مناسب گوشت خود مشهور است. وزن نرها در این نژاد به ۱۵ کیلوگرم و وزن ماده ها به حدود ۸ کیلوگرم می رسد. البته وزن استاندارد در سن مناسب کشتار (۲۸ هفتگی) در نرها به حدود ۱۰.۵ کیلوگرم و در ماده ها به حدود ۶.۵ کیلوگرم می رسد.

4. نژاد ناراگانست (Narragansett)

   این نژاد پایه آغاز پرورش تجاری بوقلمون در منطقه نیو انگلند (منطقه شمالی ایالات متحده آمریکا شامل شش ایالت شمالی) و به ویژه ایالات رُد آیلند و کنتیکت است و نام آن از خلیج ناراگانست در شرق ایالت رُد آیلند ریشه گرفته است. نژاد ناراگانست از تلاقی بوقلمون های وحشی شرق آمریکا با بوقلمون های اهلی حاصل شده است و توان استفاده از حشرات به عنوان خوراک در حین چرخش در مزرعه و اطراف آن را دارد. به همین خاطر است که این نژاد نیاز کمتری به تغذیه دستی دارد. وزن ماده ها در این نژاد می تواند به بیش از ۸ کیلوگرم و وزن نرها به بیش از ۱۳.۵ کیلوگرم برسد.

   ویژگی ظاهری خاص این نژاد پوشش پرهای سیاه، خاکستری، خرمایی و سفید این نژاد با چینش راه راه است که ظاهری زیبا و خاص به آن می دهد. البته این پوشش مشابه با نژاد برنز است، اما رنگ خاکستری و سیاه مات در این نژاد با رنگ مسی یا برنزی پرها در نژاد برنز جایگزین شده است. این نژاد در اوایل قرن بیستم تحت تأثیر محبوبیت رو به فزونی نژاد برنز قرار گرفت و رو به کم رنگ شدن در مزارع پرورشی رفت، اما با افزایش علاقه به قابلیت بقا، مقاومت و تطابق پذیری با شرایط محیطی در بین پرورش دهندگان، دوباره محبوبیت این نژاد در بین پرورش دهندگان افزایش یافت و اکنون نیز طرفداران خاص خود را دارد.

5. نژاد رویال پالم یا نخل سلطنتی (Royal Palm)

   این نژاد زیبا که ابتدا برای پروار و تولید گوشت ایجاد شد، به دلیل پوشش زیبا و شکوهمند خود شهره عام و خاص گردید. پوشش سفیدرنگ همراه با باندها یا خطوط مشکی متالیک یک ویژگی بارز این نژاد است. اکنون با توجه به جثه کوچک، این نژاد گرچه برای مصرف خانوار روستایی گزینه مناسبی است؛ اما بیشتر به عنوان یک نژاد زینتی شناخته می شود. این نژاد که در دهه ۱۹۲۰ میلادی و در منطقه لیک وُرث در ایالت فلوریدا از تلاقی نژادهای سیاه، برنز، ناراگانست و سایر بوقلمون های بومی این منطقه حاصل شد، حداکثر به وزن حدود ۴.۵ کیلوگرم در ماده ها و وزن بیش از ۷ کیلوگرم در نرها می رسد. البته توان مصرف حشرات و خوراک به دست آمده از محیط اطراف را نیز دارد و تا حدی توان پریدن یا پرواز نیز دارد.

6. نژاد سفید هلندی (White Holland)

   این نژاد همان طور که از نام آن پیدا است، یک نژاد بوقلمون اهلی است که به پوشش کاملاً سفید خود شناخته می شود. این نژاد از تلاقی بوقلمون های سفید اروپایی وارداتی به آمریکا در قرن نوزدهم میلادی با بوقلمون های بومی به وجود آمده است، اما ارتباط این نژاد با کشور هلند چندان مورد تأیید قرار نگرفته است. بعدها از تلاقی این نژاد با بوقلمون های سینه پهن نژاد برنز، نژاد سینه پهن سفید (Broad Breastef White) به وجود آمد که اکنون یکی از رایج ترین نژادهای بوقلمون در سطح جهان است. نژاد وایت هلند به طبع آرام و نگهداری خوب از جوجه های خود نیز مشهور هستند و به دلیل جثه و وزن زیادی که دارند باید مراقب شکستن تخم ها در شرایط پرورش بومی و غیرصنعتی بود. یک بوقلمون ماده این نژاد می تواند تا حدود ۹ کیلوگرم و یک نر این نژاد می تواند تا بیش از ۱۳.۵ کیلوگرم وزن بگیرد.

   نژاد سفید سینه پهن (BBW) نیز که از این نژاد منشعب شده است و یکی از نژادهای مدرن و صنعتی بوقلمون است، به ضریب تبدیل برتر خود در بین نژادهای بوقلمون شهره است. این نژاد که فاقد توانایی پرش بلند یا پرواز است، به دلیل استعداد به برخی بیماری های رایج در پرورش طیور و قابلیت جوجه درآوری پایین در شرایط طبیعی، یک نژاد مختص پرورش صنعتی و تولید جوجه از طریق سیستم های جوجه کشی صنعتی است.

7. نژاد مشکی یا سیاه (Black Turkey)

   نژاد سیاه یا سیاه اسپانیایی یا سیاه نورفولک در واقع همان بوقلمون هایی هستند که در قرن شانزدهم میلادی کاشفان قاره آمریکا با خود به اسپانیا بردند و از آنجا به سایر نقاط اروپا رفت. این نژاد که در اروپا و انگلستان بسیار رایج است، به عنوان قدیمی ترین نژاد بوقلمون در انگلستان شناخته می شود. از نظر جثه این نژاد در رده متوسط تا بزرگ قرار دارد و به پرهای براق یا متالیک مشکی با درخشش نزدیک به سبز در روی پرها شهره هستند. گرچه در بوقلمون های جوان این نژاد پرهای قهوه ای، برنزی یا سفید مشاهده می شود، اما به مرور تمام پوشش بدن مشکی رنگ شده و وجود پرهای دارای سایر رنگ ها در بوقلمون های بالغ این نژاد نامطلوب است

   این نژاد که عمدتاً به عنوان یک نژاد گوشتی شناخته شده است دارای میانگین وزن ۶.۵ کیلوگرم در جوجه های نزدیک بلوغ تا حداکثر ۱۰.۵ کیلوگرم است. این نژاد یک نژاد دارای مقاومت و تطابق خوب نسبت به شرایط محیطی است که طعم و کیفیت گوشت آن نیز مناسب ارزیابی شده است.

8. نژاد بلوو اسلیت یا تخته سنگ آبی (Blue Slate)

   این نژاد بوقلمون که تحت عنوان نژاد لوندر یا اسطوخودوس نیز شناخته شده اند، یک نژاد اهلی با پوشش زیبای خاکستری تخته سنگی (متغیر بین سفید تا سیاه) است که جزو نژادهای سبک وزن بوقلمون به حساب می آید. وزن ماده ها تا حدود ۶.۵ کیلوگرم و وزن نرها تا حدود ۱۰.۵ کیلوگرم برآورده شده است. نژاد بلوو اسلیت یا آبی تخته سنگی را یکی از نژادهای پایه ای (heritage) نیز به حساب می آورند

   نژادهای پایه ای یا اجدادی، نژادهایی را شامل می شود که ویژگی های تاریخی موجود در اولین نژادهای بوقلمون اهلی را حفظ نموده اند و اغلب نژادهایی را شامل می شود که مثل نژاد بلوو اسلیت، حداقل از اواسط قرن بیستم پرورش آن ها آغاز شده است. معمولاً این نژادها به دلیل نزدیکی بیشتر با رفتار و چرخه زندگی بوقلمون های وحشی، قابل تفکیک از سایر نژادها هستند. این نژادها که معمولاً نسبت به نژادهای صنعتی و مدرن دارای سرعت رشد کمتر و عدم وابستگی به جوجه کشی صنعتی هستند، نژادهایی مانند آبی یا بلوو اسلیت، سیاه، قرمز بوربن، ناراگانست، رویال پالم، باف، برنز و ... را شامل می شوند.

9. نژاد برنز استاندارد (Standard Bronze)

   یکی از نژادهای اجدادی یا پایه ای شاخص بوقلمون است که از تلاقی بوقلمون های وحشی با بوقلمون های اروپایی در آمریکا به وجود آمدند. ویژگی خاص نژاد برنز همان طور که از نام آن پیداست، درخشش رنگین کمانی پرهای آن به رنگ برنزی است که زیبایی خاصی به این نژاد داده است. در میان زیر نژاد‌های موجود برای نژاد برنز استاندارد، سویه برنز سینه پهن را به عنوان سویه تجاری دارای عملکرد بالا می شناسند که از دهه ۱۹۶۰ میلادی به بعد پرورش آن رواج یافته است. وزن بوقلمون های بالغ ماده این نژاد به طور متوسط حدود ۷.۲ تا ۷.۵ کیلوگرم است و وزن نرهای بالغ به حدود ۱۱.۵ کیلوگرم نیز می رسد. عمده بوقلمون هایی که با نام بوقلمون بومی شناخته می شوند از گونه بلک (سیاه)، برنز، ناگارانست، بوربن قرمز یا رویال پالم و یا ترکیبی از این نژادها به وجود آمده اند و نژادهای مدرن و صنعتی را عمدتاً نژادهای دارای پوشش یکدست سفید شامل می شوند.

10. نژاد جرسی باف (JERSEY BUFF)

    این نژاد هم یکی از نژادهای پایه ای یا اجدادی بوقلمون در دنیا است که با پوشش پرهای مایل به قرمز همراه با پرهای سفید دم و بالها شناخته می شود. بنا بر نظر برخی منابع، نژاد باف در ایجاد نژاد قرمز بوربن نقش داشته است و یکی از ایجاد اصلی این نژاد بوده است. گرچه این دو نژاد شباهت ظاهری نسبتاً بالایی دارند، اما تفاوت ظاهری نژاد باف با نژاد قرمز بوربن در رنگ قرمز پوشش بدن آنهاست. در نژاد بوربن پرهای پوشش بدن به رنگ قرمز شاه بلوطی است، اما در نژاد باف به رنگ قرمز بوفالویی یا چرمی است که کمی کم رنگ تر و نزدیک به کرم به نظر می رسد. گرچه نژاد باف در حال محو شدن بوده است، اما در دهه ۱۹۴۰ میلادی سویه جدیدی از این نژاد با عنوان باف نیوجرسی (جرسی باف) ایجاد شد که وضعیت این نژاد را بهبود بخشید. وزن نرهای جوان بالغ در این نژاد به حدود ۹.۵ کیلوگرم و وزن ماده های بالغ به سختی به حدود ۵.۵ کیلوگرم می رسد.

البته امروزه با توجه به مقبولیت بالای نژادهای دارای عملکرد بالا مانند سفید سینه پهن (Broad Breasted White)، نژادهایی مانند نژاد جرسی باف به حاشیه رانده شده و در خطر محو شدن قرار دارند. این موضوع با آمدن نژادهای مدرن صنعتی مانند نژادهای ایجاد شده توسط شرکت آویاژن (Aviagen) به بازار تشدید شده است. این نژادها دارای ضریب تبدیل و عملکرد بسیار بالایی نسبت به نژادهای قدیمی تر هستند و به مرور در حال گرفتن جای نژادهای قدیمی تر در صنعت طیور هستند.

نژادهای صنعتی جدید (عمدتاً اصلاح شده توسط شرکت آویاژن)

در دهه های اخیر مجموعه های بزرگ جهانی اصلاح نژاد و پرورش گله های اجداد طیور تمرکز خود را بر روی ایجاد سویه های جدید طیور صنعتی متمرکز نموده اند. برنامه های به گزینی و اصلاح گله های اجداد، بهبود ویژگی های مرتبط با عملکرد مانند سرعت رشد و ضریب تبدیل را در رأس اهداف خود قرار داده اند تا بهترین نژادها و سویه ها را از لحاظ این صفات به وجود آورند.

در همین راستا، شرکت های مرجع و بسیار قدرتمندی مانند آویاژن که دارای سابقه طولانی در برنامه های اصلاح نژادی هستند، بهبود صفات عملکردی و صفاتی مانند سلامت پاها و به حداقل رساندن حذف به دلیل مشکلات پاها را از مدت ها قبل در دستور کار خود قرار دادند. شرکت آویاژن که در اصلاح و بهبود نژادهای بوقلمون سابقه ای بیش از ۶۰ سال را دارد، از دهه ۱۹۷۰ میلادی به فعالیت های خود در راستای ایجاد و بهبود سویه های صنعتی بوقلمون را توسعه داد.

به طوری که در سال ۲۰۰۶ میلادی و بعد از آن بروز ویژگی های منفی مرتبط با پاها در سویه های توسعه یافته توسط این شرکت به حداقل رسیده است. در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۱ میلادی و پس آن برنامه هایی جهت بهبود نژادها از نظر ویژگی های مرتبط با سلامت کف پا نیز در دستور کار قرار گرفت. اکنون فرایندهای تحقیق و توسعه این شرکت بر روی سویه های بوقلمون صنعتی توسعه به طور گسترده ای ادامه دارد و در زمینه هایی مانند بهبود ضریب تبدیل، افزایش نرخ ماندگاری در گله، بهبود تولید عضله سینه و ... در دستور کار این مجموعه قرار دارند. سویه های صنعتی بوقلمون که توسط این شرکا ایجاد شده اند، سویه هایی مانند نیکلاس، بی یو تی ۶، بی یو تی پریمیوم، وایکامب وایت، آیرشایر آبورن و برنز چشایر را در بر می گیرد.

سویه های بی یو تی ۶ (B.U.T.6)، بی یو تی پریمیوم (B.U.T. Premium) و نیکولاس که جزو شناخته شده ترین و معروف ترین سویه های بوقلمون صنعتی در جهان هستند و همگی جزو نژادهای دارای پوشش یکدست سفیدرنگ هستند، جهت رسیدن به بهترین عملکردی و تولید به گزینی و اصلاح شده اند. این نژادها جزو بهترین نژادها برای پرورش صنعتی و تحت شرایط کاملاً کنترل شده هستند که ویژگی هایی مانند بهترین ضریب تبدیل، بهترین بازده اقتصادی گله، بهترین عملکرد تولید عضله سینه و بهترین قابلیت ماندگاری در گله را تا زمان ارسال به کشتارگاه تحت شرایط پرورش صنعتی هدف قرار داده اند. در ایران نیز این سویه ها برای پرورش صنعتی بوقلمون بسیار محبوب و رایج هستند

سویه های گروه شایر مانند وایکومب سفید که جزو نژادهای دارای پوشش بدن سفید است و آیرشایر آبورن و برنز چشایر که جزو سویه های دارای پوشش بدن رنگی هستند، نرخ رشد کمتری را هدف قرار داده اند، اما انتخاب های بسیار خوبی را برای شرایط پرورش کمتر کنترل شده، نیمه صنعتی یا بومی ارائه می دهند که از نژادهای پایه ای یا اجدادی مانند برنز ریشه گرفته اند. بیشتر اسامی مورداستفاده برای سویه های اصلاح شده توسط آویاژن از مزارع اولیه پرورش و اصلاح این سویه ها مانند مزارع نیکولاس در غرب اسکاتلند گرفته شده اند.

با توجه به تنوع نژادها و کاربری آن ها، انتخاب نژاد بوقلمون مناسب برای پرورش نیازمند بررسی و تحقیق کافی قبل از اقدام به کار است. برخی نژادها برای شرایط بومی و غیرصنعتی مناسب تر هستند و هزینه اولیه کمتری جهت راه اندازی مزرعه پرورش بوقلمون یا تأمین نیاز غذایی خانوار نیاز دارند. برخی نژادها و سویه ها عملکرد بهتری دارند، ولی نیازمند یک سری پیش نیازهای حداقلی از نظر امکانات موردنیاز هستند. اما یک سری از نژادها و سویه های بوقلمون که در دهه های اخیر ایجاد شده و رو به گسترش هستند جزو نژادهای دارای عملکرد حداکثری هستند که امکان پرورش آنها فقط در شرایط صنعتی فراهم است. در این شرایط، باید مجموعه ای از امکانات، تأسیسات و ساختمان های استاندارد، شرایط مدیریتی و پیش نیازهای تخصصی تغذیه ای در نظر گرفته شود تا بدون خسارت و ضرر هنگفت، گله به بهترین عملکرد استاندارد خود برسد.

به همین جهت است که دسترسی به مرجعی جامع برای بررسی و مقایسه بین گزینه های موجود در همه گروه های کالایی و خدماتی موردنیاز همراه با ارائه خدمات مشاوره ای تخصصی می تواند بسیار مهم و حیاتی واقع شود. اپلیکیشن و وب سایت مرغابی برای اولین بار در کشور، امکان بررسی و مقایسه ای جامع بین تمام گزینه های قابل دسترس در سراسر کشور را جهت رسیدن به بهترین انتخاب ممکن در اختیار فعالین عرصه پرورش بوقلمون و صنایع و صنوف مرتبط با آن قرار می دهد.