10 قاعده کلی برای انتخاب سیلمی (نریان) و اصول کلی پرورش نریان (سیلمی)

نریان ها نقش بسیار مهمی در حفظ و بهبود ویژگی های برتر هر نژاد اسب ایفا می کنند. ارزش ژنتیکی نریان ها یا سیلمی ها (نریان های برتر هر نژاد) بالاتر است، زیرا آنها قدرت بالاتری نسبت به ماده ها در ساختن نسل بعد دارند. معمولاً هر مادیان می تواند در طول سال یک کره به دنیا بیاورد؛ اما یک نریان می تواند پدر تعداد زیادی کره اسب باشد که به معنای ارزش ژنتیکی بالای آن است. یک نریان معمولاً به دلیل تأثیرات هورمون های جنسی نر و به ویژه هورمون تستوسترون دارای گردن و بدنی عضلانی است و در موقع برانگیختگی جنسی رفتاری خاص تحت عنوان واکنش فلهمن (Flehmen reaction) را از خود بروز می دهد. در این حالت نریان لب بالایی خود را به سمت بینی بالا می دهد و دندان های جلویی فک بالا آشکار می شود و این کار معمولاً با گردن کشیده و حالت سر بالا انجام می شود.

یک نریان هرچقدر جایگاه بالاتری در بین سایر نریان های نژاد مربوطه داشته باشد ارزشمندتر به حساب می آید که معمولاً این جایگاه برتر بوسیله عناوین قهرمانی معتبر در مسابقات یا جشنواره های نمایشی که توسط آن نریان کسب شده باشد، مورد تأیید قرار می گیرد. البته مواردی مانند داشتن ویژگی های خاص نژاد مربوطه و اعتبار شجره نامه نیز در تأیید ارزش آن نریان نقش ایفا می کنند. نریان های برتر (سیلمی های برتر) می توانند حتی بیش از جوایزی که از طریق برنده شدن در مسابقات به دست می آورند، از طریق مبلغ دریافتی برای کشش (جفت گیری با مادیان ها) برای صاحب خود درآمدزایی کنند.

به عنوان مثال، یک نریان نژاد تروبرد در کشور ایرلند که بیش از ۴ میلیون پوند از طریق برنده شدن در مسابقات مختلف درآمدزایی داشت، برای هر بار سرویس کشش توسط آن، مبلغی کلان نصیب صاحب خود می گرداند و پیش بینی شده که بیش از ۷ میلیون پوند درآمدزایی داشته باشد؛ بنابراین، به هیچ وجه ارزش تولیدمثلی یک نریان برتر را نباید در مقابل عناوین و مدال های آن مورد غفلت قرار داد و اصولاً این عناوین قهرمانی راه را برای درآمدزایی بیشتر و بهتر توسط آن نریان از طریق خدمات تولیدمثلی هموارتر می کنند.

مواردی که باید در انتخاب نریان (سیلمی) مدنظر قرار داد

در انتخاب یک نریان مناسب برای خرید یا در اختیار گرفتن آن جهت بهبود نسل بعد اسب ها (خدمات کشش)، باید موارد مهمی را مدنظر قرار داد. در واقع باید وقت گذاشت و تحقیق کافی نمود تا بهترین نریان را با توجه به شرایط مادیان ها و اهداف خود انتخاب نمود. در ادامه برخی از مهم ترین مواردی که در انتخاب نریان باید موردتوجه قرار داد به طور اختصار شرح داده خواهند شد.

شاید اولین موردی که باید در انتخاب نریان برای خرید یا اخذ خدمات کشش مدنظر قرار داد، بودجه و امکان مالی است. باید نظر گرفت که بهره مندی از یک نریان برتر با توجه به ویژگی های تعیین کننده قیمت آن و یا استفاده از خدمات کشش آن چقدر هزینه در بر دارد و آیا با شرایط مالی متقاضی همخوانی دارد؟ البته همخوانی مبلغ مورد درخواست از طرف فروشنده یا صاحب سیلمی را با کیفیت واقعی آن سیلمی با توجه به شرایط روز بازار نیز باید مدنظر داشت. همان طور که گفته شد، جوایز و عناوین کسب شده و بررسی همخوانی ویژگی های ظاهری نریان یا ویژگی های اصیل آن نژاد را باید مدنظر قرار داد.
شجره اسب همان طور که گفته شد بسیار مهم است. هم باید شجره نریان و هم شجره مادیان را بررسی نموده و با توجه به آنها اطمینان حاصل نمود که نریان و مادیان مربوطه برای کشش مناسب یکدیگر هستند و این کار نیز نیازمند داشتن تبحر کافی و یا اخذ مشاوره از متخصصین مربوطه جهت اصلاح نژاد اسب است.
می توان نکات مثبت و منفی مادیان یا مادیان های مربوطه را که هدف کشش با نریان مربوطه هستند را لیست نمود و بررسی نمود که چقدر ویژگی های نریان یا سیلمی مربوطه می تواند مکمل مادیان مربوطه باشد. در این جهت نیز می توان از یک فرد متخصص جهت ارزیابی نریان و مادیان و تهیه لیست مربوطه کمک گرفت. همچنین، آن فرد متخصص می تواند کمک کند که بهترین نریان از نظر بهبود صفات مادیان ها را انتخاب نمود
توجه شود که چه مواردی جهت بهبود در نسل بعد برای صاحب مادیان در اولویت است که در انتخاب نریان بیشتر بر روی آن تمرکز شود. به همین جهت است که تهیه لیست نقاط ضعف و قوت مادیان در بخش قبلی اهمیت دارد تا درک بهتری حاصل شود و اولویت در بهبود نسل بعد مشخص شود. بعد از آن می توان بررسی نمود که آیا نریان موردنظر توان پوشش دادن آن اولویت اصلاح نسل بعد را در صورت کشش با مادیان مربوطه دارد یا نه
هدف از تولید و پرورش کره اسب های نسل بعد چیست؟ آیا اهداف آماتور و غیرحرفه ای مدنظر است و یا موفقیت در مسابقات و جشنواره های حرفه ای و سطح بالا مدنظر است؟ چون اولویت ها در انتخاب سیلمی یا نریان برای تولید کره ها جهت اهداف حرفه ای بسیار جزئی تر و تخصصی تر است و ویژگی های یک اسب حرفه ای مسابقات پرش یا کورس یا زیبایی یا درساژ و... (با توجه به نژاد) با یک اسب غیرحرفه ای که سواری عادی را ارائه دهد کاملاً متفاوت است. به عنوان مثال، اصل و نسب و موفقیت های نسل های قبل یا خود نریان مربوطه نشان می دهد که برای چه کاربری حرفه ای می تواند بهبود در نسل بعد ایجاد کند. حتی بنا بر نظر برخی منابع، خلق و خوی اسب نیز قابلیت انتقال به نسل بعد را دارد و داشتن فرزندانی مشتاق به فراگیری و آموزش نیز می تواند مدنظر قرار گیرد
اطلاعات کامل از ویژگی های مادیان خود و کره های قبلی متولد شده از آن باید داشت تا نریان مناسب تری برای جفت نمود با آن انتخاب نمود. گاهی اوقات دیده شده که حتی شناخت کامل و درستی از ویژگی های مادیان مربوطه نیز وجود ندارد که بتوان نریان مناسب را از بین گزینه های موجود در بازار انتخاب نمود. به همین جهت است که همان طور که گفته شد، کمک گرفتن از یک فرد متخصص جهت تعیین لیست ویژگی های مثبت و منفی مادیان خود می تواند بسیار مؤثر باشد.
یکی از مواردی که بسیار مهم است اما شاید به دست آوردن اطلاعات در مورد آن سخت به نظر برسد این موضوع است که نریان مربوطه تا کنون چند کره اسب را با مادیان های مختلف تولید کرده و ویژگی های این کره ها چه بوده اند. حتی می توان برخی از این کره ها را از نزدیک مشاهده نمود و بررسی بهتری از ویژگی های آنها (به ویژه خصایص خلق و خوی آنها) داشت و تصمیم بهتری در مورد آن نریان (سیلمی) اخذ نمود.
باید برای خود هدف یا اهدافی را انتخاب نمود که در کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت قصد بهبود آنها در نسل های بعدی اسب ها وجود دارد. بی هدف بودن در انتخاب صفات جهت بهبود در نسل های بعدی باعث می شود که پیشرفت خاصی حاصل نشود. می توان در مورد تعیین اهداف اصلاحی گله اسب های خود و انتخاب نریان با توجه به آنها از متخصصین و افراد مجرب در اصلاح نژاد اسب کمک های بسیار ارزشمندی گرفت.
آیا قصد فروش کره ها در کوتاه مدت وجود دارد یا نه؟ این موضوع می تواند در انتخاب نریان یا سیلمی بسیار مؤثر باشد. به عنوان مثال، اگر یک فرد صاحب یک مادیان دارای خط خونی برتر و تأیید شده است، می توان جهت فروش سریع کره های به دست آمده از آن، یک نریان دارای خط خونی برتر و مشهور را انتخاب کرد تا کره های بسیار خوش فروشی به دست آیند. اما اگر هدف از تولید کره اسب ها فروش آنها در کوتاه مدت نباشد، می توان به مرور خط خونی را بهبود بخشید؛ بنابراین، می توان از اسب های نر کمتر مشهور و عنوان دار و یا جوان تر (اطلاعات کمتری در مورد کره های آنها موجود است) با هزینه کمتر جهت مادیان های خود استفاده نمود.
انتخاب نریان یا استفاده از اسپرم برای تلقیح؟ برای اینکه بین تلقیح طبیعی با یک نریان یا استفاده از تلقیح مصنوعی را انتخاب نمود، چند مؤلفه را باید مدنظر قرار داد. با توجه به اینکه در بین صاحبان نریان های برتر تمایل کمتری به اسپرم گیری و پخش اسپرم نریان در بازار وجود دارد، نریان های برتر را بیشتر می توان جهت تلقیح طبیعی مدنظر قرار داد. همچنین، برای تلقیح مصنوعی می توان از تلقیح با اسپرم تازه یا منجمد شده استفاده نمود که هرکدام شرایط خاص خود را دارند. اگر تلقیح با اسپرم تازه مدنظر باشد که نریان باید در نزدیک مادیان باشد و اگر اسپرم منجمد مدنظر باشد، این محدودیت وجود ندارد. البته تلقیح مصنوعی را در اسب به دلایل تکنیکی دارای گیرایی و موفقیت کمتری نسبت به سایر حیوانات مزرعه ای مانند گاوها می دانند که باید این موضوع را هم مدنظر قرار داد و در مورد آن با افراد متخصص مشورت نمود. به عنوان مثال، در مورد مادیان های دارای سن بالاتر که احتمالاً گیرایی تلقیح مصنوعی در آنها پایین تر است، از افراد متخصص باید در مورد تلقیح مصنوعی مشورت گرفت. همچنین، تلقیح مصنوعی نیازمند سونوگرافی جهت تعیین زمان تخمک گذاری مادیان (بهترین زمان تلقیح مصنوعی) و سایر خدمات دامپزشکی حرفه ای است.

مدیریت آموزش و نحوه رفتار مناسب با نریان ها (سیلمی ها)

با توجه به ارزش بالایی که یک نریان برتر دارد، پرورش، نگهداری و مدیریت آن می تواند شرایط خاصی را ایجاب نماید. نریان ها به دلیل خلق و خوی نرینگی و گله ای که ممکن است از اجداد وحشی اسب ها در آنها باقی مانده باشد، در مواردی خوی تهاجمی و ناسازگار از خود نشان دهند که البته به مواردی مانند نژاد، شرایط تربیت و پرورش اسب و البته مدیریت آن اسب نر بر می گردد. اصل کلی در پرورش نریان ها ایجاد حداکثر آسایش، سلامت و سرحالی است که باعث حداکثر راندمان تولیدمثلی نیز می شود. به عنوان مثال، یکی از مواردی که در سلامت و راندمان تولیدمثل یک نریان موثر است داشتن وضعیت بدنی مطلوب و بهینه (به ویژه در هنگام آغاز فصل تولیدمثل) است. نمره وضعیت بدنی (BCS) مطلوب در فصل تولیدمثل (معمولاً در فصول گرم تر و دارای طول روز بلندتر) عددی بین ۵ تا ۸ را در بر می گیرد؛ بنابراین، گرچه نریان ها معمولاً فعالیت و تحرک نسبتاً بالایی از خود نشان می دهند، اما میزان انرژی خوراک و در نتیجه وزن بدن را باید طوری مدیریت نمود که نمره بدنی مناسب را حفظ کنند.

نکته دیگری که در پرورش نریان ها باید موردتوجه قرار داد، ویژگی ها و شرایط محل نگهداری نریان ها است. امروزه اغلب نریان های برتر در شرایطی متفاوت از محیط طبیعی زیست اسب ها نگهداری می شوند و از سایر اسب ها جدا نگهداری می شوند تا ایمنی آنها و سایر اسب ها حفظ شود. البته تجربه نشان داده است که وقتی اسب نر از اسب های ماده دور نگه داشته شود، ممکن است منجر به کاهش میل جنسی شود. حتی اسب های نر که در گروهی هم جنس نگهداری می شوند نیز میل جنسی کمتری نشان داده اند؛ بنابراین، اگر هدف از نگهداری یک اسب نر استفاده از آن در کشش یا بارور نمودن اسب های ماده باشد، می توان از راهکارهایی مانند نگهداری آنها در نزدیکی ماده ها (مادیان ها) استفاده نمود و اجازه داد تا رفتارهای طبیعی یک نریان را از خود نشان دهند.

محیط محل پرورش اسب نر را نیز باید در نظر داشت؛ زیرا برخی از اسب های نر ممکن است که با هر سروصدا یا رخداد اضافی و تنش زا در محیط نگهداری خود دچار تنش های رفتاری و کاهش عملکرد شوند. امروزه گرچه ممکن است که به دلایل مختلف مانند حفظ ارزش نریان برتر و... تمایل کمتری به اسپرم گیری از نریان های برتر وجود داشته باشد، اما به هر حال اسپرم گیری از نریان ها و تلقیح مصنوعی مادیان ها طرفداران خود را دارد. اگر برای اسپرم گیری از نریان از خرک مصنوعی استفاده می شود، باید دقت شود که محکم در جای خود نصب شده باشد و صداهای غیرطبیعی یا ناهنجار در حین استفاده ایجاد نکند. حتی در موقع اسپرم گیری و یا تلقیح طبیعی نیز باید توجه شود که فقط پرسنل موردنیاز و متخصص در محل حضور داشته باشند و حضور افراد متفرقه می تواند باعث حواس پرتی و تنش در اسب ها شود.

به هر حال عموماً پیشنهاداتی به شرح زیر جهت بهبود شرایط نگهداری از نریان های مورداستفاده جهت کشش (سیلمی ها) مطرح می شود:

در رفتار روزانه با اسب های نر یک روال عادی و مشخص در پیش گرفته شود و سایر راهکارهای کاهش اضطراب نیز در نظر گرفته شود تا جلوی هرگونه تغییر ناگهانی در رفتار با اسب و شرایط پرورش و محیط نگهداری اسب گرفته شود. حتی ممکن است کوچکترین تغییر ناگهانی بر روی اسب نر تأثیر داشته باشد. این موضوع به ویژه در مورد افرادی که شناخت کافی از خلق و خوی نریان ها یا یک نریان خاص ندارند و تجربه کافی در برخورد با نریان ها را ندارند می تواند منجر به وارد شدن تنش شدید به اسب شود. این موضوع را در مورداستفاده از نریان برای اسپرم گیری یا تلقیح طبیعی مادیان ها نیز باید موردتوجه قرار داد
تعداد دفعات اسپرم گیری یا تلقیح را می توان حتی در صورت عدم نیاز نیز با استفاده از خرک مصنوعی یا اسب های تیزر افزایش داد تا در نریان عادت پذیری نسبت به کار تلقیح ایجاد شود. معمولاً از یک مادیان اخته شده می توان به عنوان "حیوان شبیه ساز تلقیح طبیعی برای نریان" یا اصطلاحاً "حیوان تیزر" استفاده نمود. البته در مورد انجام اسپرم گیری یا تلقیح طبیعی تمرینی و دفعات انجام آن و اینکه از چه حیوانی به عنوان تیزر استفاده شود، باید از یک متخصص مجرب مشاوره گرفت.
همان طور که قبلاً گفته شد، محل نگهداری و استراحت نریان می تواند در عملکرد او تأثیر قابل توجهی داشته باشد. به عنوان مثال، نگهداری از آن نریان در نزدیک سایر نریان ها می تواند تأثیر زیادی بر او داشته باشد یا در مورد نریان های بی میل یا ترسو می توان از نگهداری آنها در نزدیک مادیان ها جهت بهبود اعتماد به نفس و علاقه آنها استفاده نمود. در مورد محل نگهداری یک نریان می توان از افراد مجرب و متخصص کسب مشورت نمود.
در رفتار با یک نریان باید متعادل بود و علاوه بر تمرین و آموزش منضبط، از رفتار بیش از حد خشن نیز اجتناب نمود. بیشتر نریان ها را می توان با رفتار مناسب و اصولی به خوبی آموزش داد که هم رفتار مناسبی در همه حال داشته باشند و هم در فرایندهای تولیدمثلی مانند اسپرم گیری و تلقیح طبیعی به خوبی عمل کنند.
سیستم تنبیه و پاداش را می توان برقرار نمود تا رفتار نریان مدیریت شود. به عنوان مثال، اگر رفتار او نامناسب است برای تنبیه به مدت کوتاهی او را به باکس یا غرفه نگهداری خودش بازگرداند و اگر رفتار خوبی داشت از خوراک مورد علاقه به عنوان تشویقی استفاده نمود.

به طور کلی، اکثر رفتارهای نامناسب اسب نر ناشی از نقص سیستم آموزش توسط انسان است و باید در صورت بروز ناهنجاری به تمام مواردی که می توانند مؤثر باشند توجه نمود. حتی ممکن است رفتار نامناسب ناشی از درد یا ناراحتی باشد که دامپزشک باید آن را بررسی نماید. اصولاً باید با توجه به روند آموزش از اسب انتظارات منصفانه معقولی داشت و به نیازهای او توجه کافی نمود تا هم رفتار کلی او به بهترین شکل ممکن باشد و هم در کشش بهترین عملکرد را نشان دهد. در همه این موارد بهره مندی از یک مشاور متخصص و مجرب بسیار مفید است.

در مجموع دیده می شود که انتخاب سیلمی یا نریان در بهبود نسل در اسب ها یک عامل تعیین کننده است که شامل نکات جزئی و موارد تکنیکی بسیار مهمی است. اگر به این موارد تخصصی و تکنیکی توجه شود، هزینه های صورت گرفته برای خرید سیلمی یا به خدمت گرفتن آن جهت کشش در مادیان ها به هدر نرفته و درآمدزایی خوبی نیز به همراه دارد. اما اگر موارد گفته شده در انتخاب سیلمی، پرورش سیلمی یا آموزش آن مدنظر قرار نگیرد، ممکن است هزینه های صورت گرفته به هدر رود و اسبداران متضرر گردند. به همین جهت است که بررسی و مقایسه گسترده و دقیق بین سیلمی های موجود در بازار جهت خرید یا اخذ کشش از آنها یک امر بسیار مهم است. گرچه این کار سخت و وقت گیر به نظر می رسد، اما اپلیکیشن و وب سایت مرغابی این امکان را به سهولت در اختیار اسبداران قرار می دهد و در کنار آن خدمات مشاوره ای نیز که در این مطلب مکرراً اهمیت آن مورد تأکید قرار گرفته نیز در اختیار اسبداران قرار می دهد تا بهترین نتیجه در انتخاب سیلمی (نریان) برای کشش حاصل شود.

کد مطلب : 100